11.1 C
Tetovo
E premte, 29 Mars, 2024
BallinaOpinionFukuyama - Pretendimet bullgare për Maqedoninë Veriore janë të njëjta me...

Fukuyama – Pretendimet bullgare për Maqedoninë Veriore janë të njëjta me pretendimet ruse për Ukrainën

Një vend më i madh po përpiqet t’i mohojë Maqedonisë të drejtën për të përcaktuar identitetin e saj kombëtar ndryshe nga ai në Bullgari, dhe kjo është me të vërtetë e njëjta gjë me pretendimet e Rusisë ndaj Ukrainës, thotë Francis Fukuyama, profesor, filozofi dhe autor i “Fundi i historisë dhe Njeriu i fundit”. Ai tha në një intervistë se shumë vende evropiane kanë lëvizje ekstremiste të ekstremit të djathtë dhe duhet të kenë kujdes nga kjo. Fukuyama shton se rezultati i luftës në Ukrainë do të përcaktojë se si do të duket bota dhe se pas pushtimit rus, të jetosh në një rend liberal do të vlerësohet më shumë.

Profesor Fukuyama, bota po pret fundin e pushtimit rus të Ukrainës. Vlerësimi juaj është se motivi i Vladimir Putinit është qëllimi i tij për të minuar demokracinë. Pavarësisht se si përfundon kjo, si do të duket bota më pas?

Unë mendoj se rezultati i konfliktit do të përcaktojë se si do të duket bota. Mendoj se mund të imagjinojmë një skenar shumë të keq nga pikëpamja e demokracisë dhe një skenar të mirë. Skenari i keq është i qartë nëse Putini arrin sukses dhe rrëzon qeverinë e zgjedhur në Kiev dhe instalon një qeveri kukull dhe arrin të përvetësojë pjesë ose të gjithë Ukrainën në Rusinë e madhe. Por nga ana tjetër nuk besoj se do t’ia dalë dhe mund të ngecë dhe sipas disa skenarëve të detyrohet të tërhiqet nga Ukraina, gjë që do të jetë shumë poshtëruese për të. Dhe në atë rast më duket se do të ketë një rezultat të mirë, jo të mirë për Ukrainën, të tmerrshëm për ukrainasit, por për botën demokratike në përgjithësi, të cilët janë solidarizuar, në refuzimin e agresionit dhe do të ruajnë rendin evropian që ka. ekzistonte që nga viti 1991.

A ekziston mundësia e krijimit të dy botëve paralele – Rusia ka rrjetet e veta sociale, shpall internetin e saj, vendet perëndimore janë në media të tjera sociale. Ku do të takoheshin këto dy botë?

Ilustrim
SHIH EDHE KËTË:
Gjigantët teknologjikë në luftën e informacionit të Perëndimit dhe Rusisë
Mendoj se rusët tashmë po përpiqen të ndahen nga interneti perëndimor dhe bota mediatike perëndimore. Sigurisht që pushtimi dhe të gjitha sanksionet që pasuan do ta përshpejtojnë atë proces. Unë mendoj se në një farë mase ata do të përpiqen të bashkohen me kinezët në një farë mënyre. Kina tashmë ka krijuar internetin e saj, ata nuk i lejojnë qytetarët e tyre të kenë akses në zgjedhjet perëndimore dhe janë një vend mjaft i madh për të krijuar hapësirën e tyre mediatike. Rusia mund të bashkohet, por nuk besoj se ata duan të jenë partneri i vogël i Kinës në këtë drejtim. Ata do të kenë një problem sepse nuk janë mjaftueshëm të mëdhenj dhe nuk mund të bëjnë atë që bëjnë kinezët për të pasur internetin e tyre dhe platformat e tyre. Por ata do të përpiqen ta bëjnë këtë …

Cili është rreziku i asaj ndarjeje?

Sa e rrezikshme është kjo ndarje? Mendoj se ndarja është e rrezikshme për momentin nëse pjesë të ndryshme të botës krijojnë realitetet e tyre. Ky është tashmë rasti. Rusia e ka mbyllur popullsinë e saj nga çdo njohuri reale për atë që po ndodh në Ukrainë. Ai u thotë atyre se kjo është një ndërhyrje e kufizuar ushtarake, se nuk është një luftë, nuk është një pushtim, ukrainasit nuk do të lëndohen dhe si rrjedhojë shumë rusë besojnë se asgjë e keqe nuk po ndodh. Kjo ndarje dhe izolim padyshim do të vazhdojë. Pyetja është nëse është e mundur sepse do të ketë nëna, djemtë e të cilëve nuk do të kthehen në shtëpi sepse u vranë në Ukrainë dhe se do të ketë shumë informacione që rrjedhin, sepse bota e teknologjisë e bën vërtet të vështirë izolimin e të gjithë vendit. Do të jetë e rrezikshme, por ka kufij se sa mund të ndaheni.

Scholz dhe Macron folën me Xi Jinping për luftën në Ukrainë
Vlerësimi juaj është se kriza tani ka treguar se bota liberale siç ekziston nuk mund të merret më si e mirëqenë, por se është një luftë e vazhdueshme. Në të njëjtën kohë, gjithnjë e më shumë njerëz po admirojnë liderët autoritarë. A e bën e gjithë kjo edhe më e vështirë atë luftë? Cili është rreziku për të ardhmen e demokracive në botë?

Unë mendoj se një nga ndryshimet më të mëdha që ka ndodhur në javët e fundit është përveç atyre kërcënimeve gjeopolitike si Rusia dhe Kina, shumë demokraci tani kanë edhe kërcënime të brendshme. Ata kanë lëvizje të ekstremit të djathtë ose të krahut të djathtë popullor që nuk e pranojnë plotësisht demokracinë dhe janë një kërcënim për demokracinë në tërësi. E pamë shumë qartë në Shtetet e Bashkuara me ngritjen e Donald Trump dhe lëvizjen që ai përfaqëson. Më 6 janar të vitit të kaluar, ata u përpoqën të depërtojnë në Kapitol dhe të tentojnë të ndryshojnë me dhunë zgjedhjet, dhe sinqerisht do të përpiqen ta bëjnë këtë në vitin 2024 kur mbahen zgjedhjet e ardhshme presidenciale. Mendoj se ekziston një kërcënim shumë serioz për demokracitë që përballen jo vetëm me sistemet e jashtme, por edhe ato politike. Shumë vende evropiane kanë lëvizje ekstremiste të ekstremit të djathtë dhe duhet të kenë kujdes.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky përsërit se Evropa po mbrohet gjithashtu në Ukrainë. Vendet evropiane kanë vendosur sanksione ndaj Rusisë. A mjaftojnë ato?

Nuk mendoj se vetëm sanksionet ekonomike janë të mjaftueshme për të ndëshkuar Rusinë. Në thelb ajo që ndodh në terren, ushtarakisht, do të jetë rezultati më i rëndësishëm. Unë mendoj se nëse ukrainasit arrijnë të ndalojnë pushtimin rus dhe ta kthejnë situatën dhe t’i imponojnë Rusisë një çmim të rëndë ushtarak, do ta bindë Putinin të tërhiqet dhe të rrezikojë pozicionin e tij në Rusi. Por nuk ka dyshim se sanksionet ekonomike do të kenë një ndikim të madh te qytetarët rusë. Ata do të përjetojnë një recesion të madh, papunësi, një përçarje të madhe të jetës së shtresës së mesme.

Profesor, si e vlerësoni pozicionin e Kinës në kontekstin e pushtimit rus të Ukrainës? A ekziston rreziku i përshkallëzimit të konfliktit në atë pjesë të botës?

Mendoj se Kina është kryesisht në anën e Rusisë, por jo tërësisht në anën ruse, sepse ata kanë shprehur respekt për sovranitetin e vendeve të tjera si një shtyllë qendrore të politikës së tyre të jashtme. Ata thjesht nuk e pranuan pushtimin e Rusisë ndaj sovranitetit të një vendi tjetër. Unë mendoj se shumë njerëz besojnë se po monitorojnë nga afër dhe po bëjnë planet e tyre se çfarë të bëjnë me Tajvanin, i cili ata besojnë se është pjesë e Kinës. Vitet e fundit ka pasur shumë spekulime se ata do të përdorin ushtrinë për të aneksuar me forcë Tajvanin. Natyrisht, reagimet amerikane dhe perëndimore ndaj kësaj janë diçka për t’u llogaritur. Unë do të thosha se një nga efektet e mira të pushtimit në Ukrainë është se ajo ka treguar se bota perëndimore është e gatshme të hakmerret dhe se nuk do të jetë aq e lehtë të përdorësh thjesht forcën ushtarake. Por ne me të vërtetë nuk e dimë se çfarë është në mendjen e udhëheqësve kinezë, ne mund të spekulojmë vetëm për vendimet që ata do të merrnin.

Lufta në Ukrainë nuk do ta shkurtojë rrugën e Maqedonisë drejt BE-së
Në kontekstin e Maqedonisë, e cila për shkak të bllokadës nga Bullgaria prej dy vitesh pret datën për fillimin e negociatave me Bashkimin Evropian. Mosmarrëveshja mes dy vendeve nisi me pyetje të lidhura me historinë dhe një pjesë e shoqërisë e kuptoi ngjashmërinë me pretendimet e Putinit për Ukrainën. Cili është mendimi juaj, ka ngjashmëri profesor?

Mendoj se ka shumë ngjashmëri sepse në rastin e Maqedonisë së Veriut, një vend, një vend më i madh po përpiqet të mohojë të drejtën maqedonase për të përcaktuar identitetin e saj kombëtar në një mënyrë tjetër, me një narrativë të ndryshme historike nga ajo në Bullgari dhe është vërtet e njëjta gjë me pretendimet ruse kundër Ukrainës. Unë mendoj se parimi themelor i demokracive dhe i marrëdhënieve ndërkombëtare është që të gjithë njerëzit duhet të jenë të lirë të përcaktojnë narrativën e tyre dhe se ajo nuk duhet të diktohet nga vende të tjera, nga vende të tjera më të mëdha që duan t’u tregojnë histori të ndryshme. Dhe unë mendoj se nga ky këndvështrim është mjaft i ngjashëm.

Në Ballkan, Prishtina dhe Beogradi kanë çështje të pazgjidhura, situata në Bosnje dhe Hercegovinë është e komplikuar. A ekziston rreziku i përhapjes së konfliktit në Ballkan?

Unë mendoj se nëse Putin arrin ta vendosë Ukrainën nën kontrollin e tij në mënyrën e tij dhe të përdorë me sukses forcën ushtarake dhe aleatët perëndimorë nuk mund të bëjnë asgjë për ta ndaluar atë, kjo do të ketë një efekt të madh përhapës, sepse sigurisht që shumë aktorë në Ballkan do të dëshironin për të bërë të njëjtën gjë. Serbët në Bosnje janë të pakënaqur me Marrëveshjen e Dejtonit dhe duan të shpallin Republikën Srpska të pavarur. Unë mendoj se nëse kjo ndodh, kjo vetëm do t’i inkurajojë ata. Nga ana tjetër, nëse Aleanca është e bashkuar dhe Putini dështon, kjo është ndoshta një gjë e mirë dhe do ta kufizojë atë efekt përhapës, por kur bëhet fjalë për luftën, nuk mund të parashikohet realisht se cili do të jetë efekti afatgjatë i konfliktit. , por do të jetë krejt ndryshe nga sa imagjinonin njerëzit para fillimit të konfliktit.

Çfarë rekomandoni për demokracitë e vogla dhe ato të brishta si ajo maqedonase dhe shumë të tjera në mbarë botën, çfarë duhet të bëjnë për t’u bërë më rezistente ndaj sulmit të tendencave autoritare?

Mendoj se agjenda e çdo vendi brenda dhe jashtë, sepse të dyja janë të ndërlidhura, është se ka shumë sfida në qeverisjen e Maqedonisë së Veriut, probleme me korrupsionin, ka probleme me identitetin kombëtar dhe këto janë gjëra që duhet të adresohen. Nëse sistemi politik funksionon si duhet. Por edhe për vendet e vogla, lidhja e jashtme është gjithashtu një çështje, dhe nga ky këndvështrim marrja e ndihmës nga demokracitë e tjera është e rëndësishme. E kuptoj dhe e vlerësoj faktin se Maqedonia e Veriut është shumë e zhgënjyer me reagimin e Bashkimit Evropian ndaj përpjekjeve të saj për t’u anëtarësuar dhe mendoj se është shumë keq. Si i huaj nuk mund të bëj shumë për këtë, por mendoj se duhet të jemi më të vetëdijshëm për pasojat e anëtarësimit në BE për një vend si ky.

BE-ja do të heqë qafe varësinë e saj nga energjia ruse deri në vitin 2030
Ndarjet e brendshme janë të dukshme në shumë demokraci dhe narrativat si shovinizmi, nacionalizmi, që dikur konsideroheshin se i përkasin të shkuarës, po kthehen. Çfarë mendoni se çoi në këtë?

Mendoj se ka disa arsye. Njëra lidhet me relaksimin. Ne patëm një periudhë prej tridhjetë vjetësh, pas përfundimit të Luftës së Ftohtë kishim paqe dhe siguri relative në të gjithë rajonin pa konflikte ushtarake aktive pa përvoja të drejtpërdrejta të diktaturave vërtet të tmerrshme dhe njerëzit filluan të harrojnë përfitimet e të jetuarit në një vend liberal dhe demokratik. rendit botëror dhe filloi të kërkojë më shumë dhe mendoj se çështjet e identitetit kombëtar po bëhen më të fuqishme në momente si ky. Një gjë në lidhje me rezultatin e pushtimit rus të Ukrainës është një vlerësim më i madh se pse është mirë të jetosh në një rend liberal në të cilin thjesht nuk përdor forcën ushtarake për të arritur qëllimet e tua. Ky është ndoshta një efekt i mirë i gjithë kësaj.REL

https://www.slobodnaevropa.mk/a/31746284.html

RELATED ARTICLES
- Advertisment -

Most Popular

Recent Comments