Përplasja e parimit të sundimit të ligjit me interesin publik, pra legjitimitetin me legjitimitetin
Hyrja në gjendje të jashtëzakonshme më shumë se një muaj më parë, për të parandaluar përhapjen e pandemisë së koronavirusit, i ndodhi Maqedonisë në një moment politik veçanërisht specifik, i cili vazhdimisht krijon sfida dhe dilema në lidhje me funksionimin e rendit juridik në vend.
Rifillimi i gjendjes së jashtëzakonshme njëmujore të 16 prillit nga Presidenti Stevo Pendarovski përsëriti vakumin kushtetues-ligjor të Kuvendit të tretur dhe që merret me krizën me një qeveri teknike, e cila funksionon përmes rregulloret e forcës juridike.
Duke vazhduar gjendjen e jashtëzakonshme, Presidenti Pendarovski theksoi se Kushtetuta nuk parashikonte një situatë të tillë (Kuvendi jofunksional dhe qeveria teknike), kështu që vendimi u mor jashtë legjitimitetit të tij kushtetues.
- Presidenti i vendit dhe Presidenti i Kuvendit kanë të njëjtin legjitimitet, kështu që sjellja e Kryetarit të Kuvendit me vetë-mbetje anësh, pra parlamenti, në vendimin për të shpallur dhe vazhduar gjendjen e jashtëzakonshme, është një lloj luksi politik. Kështu, presidenti e vë veten në një pozitë të palakmueshme për të vendosur jashtë legjitimitetit të tij kushtetues – tha Stavre Dzikov, ish-Prokuror Publik i Republikës.
Sa i përket vendimit të Presidentit Pendarovski për gjendjen e jashtëzakonshme, Partia e Majtë ka paraqitur tashmë një iniciativë në Gjykatën Kushtetuese për të anuluar vendimin e dytë për krijimin e një gjendje të jashtëzakonshme. Iniciativa gjithashtu parashtroi një “kërkesë për shqiptim të menjëhershëm të një mase të përkohshme për ndërprerjen e tij të zbatimit, pasi pasojat e dëmshme mund të shfaqen për sigurinë juridike të qytetarëve.”
Dihet se kjo situatë (me kushtetutë juridikisht e pambështetur) në të cilën Maqedonia e gjen veten në një pandemi globale është rezultat i zgjedhjeve parlamentare të planifikuara (dhe të shtyra) dhe aktiviteteve të filluara zgjedhore. Për shkak të zgjedhjeve, d.m.th. Sipas Marrëveshjes së Prжиino, një qeveri teknike filloi të funksionojë në 3 janar, dhe Kuvendi u shpërbë brenda afatit ligjor prej gjashtëdhjetë ditësh para zgjedhjeve. Aktivitetet zgjedhore u ndërprenë nga shpallja e gjendjes së jashtëzakonshme, por mbetën shumë paqartësi ligjore në lidhje me vazhdimin e mundshëm të proceseve zgjedhore. Disa nga këto paqartësi janë: nëse zgjedhjet do të thirren përsëri dhe procedura duhet të fillojë që nga fillimi ose të vazhdojë me aktivitetet nga ku kanë mbetur. Sipas profesoreshës në Fakultetin e Drejtësisë në UKIM, Tatjana Karakamisheva-Jovanovska, as Qeveria dhe as KSHZ nuk janë përgjegjëse për përcaktimin e një dite të re të zgjedhjeve, dhe procesi i zgjedhjeve duhet të fillojë nga fillimi.
- Komisioni i Venecias beson se zgjedhjet duhet të organizohen vetëm pas 60 ditësh nga dita kur gjendja e jashtëzakonshme pushoi sepse “zgjedhjet kërkojnë një atmosferë politike paqësore dhe respekt të plotë për të gjitha liritë dhe të drejtat e njeriut, si parakusht për garantimin e plotë të rendit dhe publikut siguria ” Në fakt, kushtetuta jonë përcakton një afat 60-ditor për mbajtjen e zgjedhjeve, por ne jemi dëshmitarë të një dekreti antikushtetues të lëshuar nga Qeveria që “ndalon” fushatën zgjedhore deri në fund të gjendjes së jashtëzakonshme, me kërkesën e KSHZ-së për të vazhduar menjëherë pas përfundimit të gjendjes së jashtëzakonshme. gjendje, diçka që është e diskutueshme, e paligjshme dhe jokushtetuese.
KSHZ është organi përgjegjës për organizimin dhe zhvillimin e zgjedhjeve, por ai nuk mund të vazhdojë aktivitetet e zgjedhjeve pa u caktuar një ditë e re zgjedhjesh, dhe as Qeveria dhe as KSHZ nuk mund të përcaktojnë ditën e zgjedhjeve. Orari i ri i zgjedhjeve i KSHZ-së duhet të bëhet mbi bazën e ditës së re të zgjedhjeve, dhe i tillë nuk është përcaktuar – thotë profesor Karakamisheva-Jovanovska.
Me opsionin e një procedure të re zgjedhore, pra me një shpallje të re të zgjedhjeve, duhet të shkojë vetëm në kushte nëse ka një ndryshim të rëndësishëm në listat e kandidatëve: në rast se disa nga kandidatët kanë hequr dorë për shkak të sëmundjes, ata mund të kenë vdekur ndërkohë, ose për ndonjë arsye tjetër .
Por nëse nuk ka ndryshime të tilla në listat e kandidatëve, unë mendoj se aktivitetet zgjedhore duhet të vazhdojnë nga situata në të cilën ato u ndërprenë, tha Stavre Dzikov, i cili në biografinë e tij ligjore shërbeu si kryetar i Komisionit Zgjedhor në fillimin e pavarësisë së Maqedonisë dhe ishte anëtar i KSHZ-së. në zgjedhjet e 1994.
