Në raportin “Liria në Botë 2021”, vendi mori 66 pikë nga 100 të mundshme, që është tre pikë më shumë se vitin e kaluar
Maqedonia Veriore vazhdon të luftojë korrupsionin dhe ndërsa media dhe shoqëria civile janë të përfshira në diskurs publik intensiv, gazetarët dhe aktivistët përballen me presion dhe frikësim.
Këto janë disa nga vlerësimet në raportin e fundit të organizatës ndërkombëtare, Freedom House “Liria në Botë 2021: Demokracia nën Rrethim”, në të cilën Maqedonia e Veriut vlerësohet si një vend pjesërisht i lirë.
Vlerësimi i këtij viti për vendin është 66 nga 100 pikë të mundshëm, që është tre pikë më shumë se vitin e kaluar.
Në shumicën e segmenteve, siç janë transparenca, liria e shprehjes, korrupsioni, Maqedonia e Veriut mban vlerësimet qendrore të vitit të kaluar. Përparimi, nga ana tjetër, është në fushën e zgjedhjeve, formimin e qeverisë dhe, siç theksohet, pengesat e reduktuara në punën e parlamentit.
Ngjarje kryesore – bllokada për fillimin e negociatave me BE
Ngjarjet kryesore në vitin 2020 janë zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar, të cilat vlerësohen si të besueshme dhe pa incidente të mëdha. Ndryshimet në Ligjin për Prokurorinë Publike gjithashtu theksohen dhe thuhet se ato u pasuan nga polemikat mbi ndryshimet në dispozitat ligjore në minutën e fundit.
Bllokada nga qeveria Bullgare, e cila ndaloi fillimin e negociatave me BE, përmendet gjithashtu si një ngjarje kryesore.
Raporti gjithashtu përmend pandeminë, duke shpjeguar se parashikohen dënime për shkelësit e masave të mbrojtjes Covid-19, dhe se asnjë dhunë ose forcë e tepruar nuk u përdor kundër tyre.
Përparimi nga një pikë në tre segmente
Në fushën e zgjedhjeve dhe formimit të Qeverisë, ka përparim për një pikë. Këtë vit rezultati është 3 pikë (nga një maksimum prej 4), dhe si arsye për përparimin theksohet se, edhe pse rezultatet e zgjedhjeve ishin pothuajse të barabarta, formimi i qeverisë së Zoran Zaev kaloi rregullisht, pa pengesat nga opozita VMRO-DPMNE.
Me tre pikë, që është një pikë më shumë se vitin e kaluar, pyetja vlerësohet nëse zgjedhjet ishin të drejta dhe të lira. Arsyeja për vlerësimin më të mirë, siç është thënë, janë përpjekjet e reduktuara për të blerë vota dhe për të frikësuar votuesit.
Raporti vëren se ka përparim në funksionimin e organeve legjislative dhe qeveritare. Kështu, nga viti i kaluar dy, këtë vit vendi vlerësohet me tre pikë (nga një maksimum prej 4) për shkak të, siç qëndron, rënies së qëndrueshme shumë-vjeçare në pengesat e parlamentit.
Dysh në luftën kundër korrupsionit
Për gjendjen e korrupsionit, vendi vlerësohet dyfish (maksimumi katër pikë). Raporti thekson se korrupsioni mbetet një problem serioz, duke kujtuar se mosndëshkimi i zyrtarëve të korruptuar të qeverisë, përfshirë anëtarët e parlamentit dhe gjyqësorin, është i përhapur.
Ai shtoi se megjithë lavdërimet nga BE për përparimin e qëndrueshëm në reforma, skandalet serioze të korrupsionit dhe prokurimit publik vazhduan të shfaqeshin.
Mbeten shqetësime në lidhje me efikasitetin dhe pavarësinë e gjyqësorit, i cili vlerësohet me dy pika nga katër të mundshme. Thuhet se jo të gjitha reformat e premtuara nga qeveria janë zbatuar në gjyqësor.
Media e polarizuar – gazetarët nën kërcënim
Gjendja e lirisë së medias vlerësohet me tre pikë, nga katër të mundshme. Gazetarët thuhet se qëndrojnë të ekspozuar ndaj presionit dhe ngacmimit politik dhe ka ende raporte për sulme fizike ndaj tyre.
Nga ana tjetër, media thuhet se është e polarizuar thellësisht politikisht dhe se përmbajtja e mediave private ndikohet fuqimisht nga interesat politike ose të biznesit.
Diskriminimi dhe mundësitë e vogla për përparimin individual.
Për mbrojtjen ligjore ndaj këtyre fenomeneve, vendi vlerësohet me dy pikë. Theksohet se popullata rome është veçanërisht e diskriminuar, kryesisht në fushën e punësimit.
Sidoqoftë, në fushën e lirive dhe mundësive ekonomike, thuhet se për shkak të korrupsionit të pakontrolluar, aftësia e individit për të përparuar në pozicione më të paguara zvogëlohet. Trafikimi i qenieve njerëzore është theksuar gjithashtu si një problem, duke shtuar se mbështetja e qeverisë për OJQ-të që kujdesen për viktimat e trafikimit ka rënë.
Për sa i përket të drejtave të njeriut, diskriminimit, mbrojtjes nga ngacmimet seksuale, thuhet se përkundër legjislacionit ekzistues, problemi ende ekziston.
