Çmimet botërore të ushqimeve u rritën përsëri në janar, të nxitura nga rritja e çmimeve të naftës dhe afër niveleve më të larta në 10 vjet, sipas Organizatës së OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë.
Indeksi i çmimeve të shportës së FAO-s të produkteve ushqimore bazë u rrit 1.1 për qind në muajin e parë të këtij viti nga një vlerë e rishikuar në dhjetor në një mesatare prej 135.7 pikësh.
Indeksi, i cili gjurmon çmimet e vajit vegjetal, u rrit më së shumti, me 4.2 për qind, duke arritur nivelin më të lartë që nga gjurmimi i të dhënave nga FAO, për shkak të uljes së disponueshmërisë së eksportit dhe kufizimeve të tjera të ofertës që lidhen me mungesën e fuqisë punëtore dhe kushtet e pafavorshme të motit.
Pas statistikave, ekspertët pajtohen, se ka probleme potencialisht shumë më të mëdha, globalisht.
Maurice Obstfeld, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin Peterson për Ekonominë Ndërkombëtare, një ish-kryekonomist në Fondin Monetar Ndërkombëtar, tha se rritja e çmimeve të ushqimeve do të pengonte të ardhurat në vendet më të varfra, veçanërisht në pjesë të Amerikës Latine dhe Afrikës ku disa njerëz shpenzojnë deri në 50 ose 60 për qind të të ardhurave tuaja nga ushqimi.
Ai tha se nuk ishte “pa ekzagjerim” të thuash se bota po i afrohej një krize globale ushqimore dhe se rritja më e ngadaltë, papunësia e lartë dhe buxhetet stresuese të qeverisë të shpenzuara për luftimin e pandemisë kishin krijuar një “stuhi të përsosur rrethanash të pafavorshme”.
“Ka shumë arsye për shqetësim rreth trazirave të mëdha sociale,” shtoi ai.
Edhe para pandemisë, çmimet globale të ushqimeve po rriteshin pasi sëmundja shkatërroi pjesën më të madhe të stokut të Kinës dhe lufta tregtare SHBA-Kinë rezultoi në tarifa kineze për produktet bujqësore amerikane.
Megjithatë, me fillimin e pandemisë në fillim të vitit 2020, bota përjetoi ndryshime në kërkesën për ushqim. Restorantet dhe kafenetë u mbyllën dhe gjithnjë e më shumë njerëz kaluan në gatimin dhe ngrënien në shtëpi.
“Dy vjet më vonë, kërkesa globale për ushqim mbetet e fortë, por çmimet e karburantit dhe kostot e transportit, së bashku me pengesat e zinxhirit të furnizimit, si mungesa e shoferëve të kamionëve dhe kontejnerëve të transportit, vazhdojnë të rrisin çmimet,” tha Christian Bogmans, një ekonomist në Fondi Monetar Ndërkombëtar.
Thatësira dhe moti i keq në vendet kryesore bujqësore si Brazili, Argjentina, Shtetet e Bashkuara, Rusia dhe Ukraina e kanë përkeqësuar situatën.
Çmimet e larta të energjisë mbeten një sfidë e veçantë, tha Obstfeld, pasi ato rrisin koston e transportit të ushqimit, duke rritur çmimin e plehrave, siç është rasti në Serbi, prodhimi i së cilës kërkon shumë energji dhe e kthen drithin në prodhimin e biokarburanteve.
Mbarështuesit e derrit përballen gjithashtu me një sërë sfidash, duke përfshirë çmimet e kontejnerëve të ushqimit, të cilat janë 170 për qind më të larta se një vit më parë, anulimin e dërgesave të tyre në minutën e fundit dhe mungesën e kamionëve frigoriferikë.
