Dy të tretat e të rinjve duan të largohen nga vendi dhe nëse u jepej mundësia do ta bënin këtë. Ky shqetësim doli nga debati publik “Trendet demografike të popullatës së re” të mbajtur dje në Kuvendin e Maqedonisë së Veriut.
Në debat u nënvizua se nevojiten veprime urgjente nga legjislativi dhe ekzekutivi dhe politika që zgjidhin problemet e të rinjve, por edhe politikat që do të zbatohen në vazhdimësi.
Studiuesi Blazhenen Maleski theksoi se popullsia në Maqedoni po plaket dhe në vitin 2002 të rinjtë përbënin 23.8 për qind të popullsisë së përgjithshme, ndërsa tani ka rënë në 17.8%.
“Sot kemi 17.8 për qind të rinj nga numri i përgjithshëm i qytetarëve. Domethënë kemi 150 mijë të rinj më pak në vitin 2022, çka tregon një ndryshim serioz demografik. Nga sa shohim nga të dhënat fillestare, 10.5 për qind e të rinjve (15-29 vjeç) janë larguar nga vendi dhe nuk janë popullsi rezidente. Gjithsej 53.900 të rinj nuk janë më në vend. Mund të shohim një trend në bazën e të dhënave të atyre që ishin të rinj në 2002, sot do të ishin 35 deri në 49 vjeç, 100,000 të mbetur. Domethënë 20,8 për qind nga ata që ishin të rinj në vitin 2002 janë larguar dhe sot nuk janë në vend”, tha Maleski.
Drejtoresha Ekzekutive e Forumit Rinor Arsimor (FAR), Teodora Stolevska, theksoi se organizatat rinore kanë vite që bëjnë thirrje se të rinjtë po largohen nga vendi, ndërsa regjistrimi, siç tha ajo, vërtetoi se shumë prej tyre tashmë kanë lëvizur.
“Sipas një sondazhi të fundit nga Fondacioni Westminster për Demokraci, dy të tretat e të rinjve duan të largohen nga vendi dhe, nëse u jepet mundësia, do të largohen. Qëndrime të tilla bazohen në cilësinë e dobët të arsimit që marrin të rinjtë në vend, shkallën e lartë të papunësisë tek të rinjtë dhe të ardhurat e ulëta që kanë të rinjtë. Shkalla e lartë e korrupsionit na ka sjellë në një situatë ku më shumë se 83% e të rinjve nuk u besojnë institucioneve”, tha Stolevska.
Ajo shtoi se përkundër cilësisë së ulët të arsimit dhe të ardhurave të ulëta, cilësia e shëndetit, mjedisit dhe kushtet socio-politike janë arsye shtesë pse të rinjtë largohen nga vendi. “Na duhen politika që i zgjidhin këto probleme të të rinjve, por edhe politika që do të zbatohen në vazhdimësi”, tha Stolevska.
Deputetja e re liberal -demokrate , Monika Zajkova tha se popullsia po plaket dhe po rritet përqindja e të rinjve që e shohin të ardhmen e tyre jashtë vendit. Ajo theksoi se është urgjente të shihet se çfarë mund të bëjë për ta bërë vendin tonë tërheqës për të rinjtë.
Disa nga organizatat e shoqërisë civile prezantuan problemet me të cilat përballen të rinjtë, duke filluar nga arsimi fillor, i mesëm dhe i lartë. Ata përmendën kushtet e këqija higjienike në shkolla, programet e vjetruara arsimore, mënyrën e akomodimit në konvikte, nevojën për më shumë praktikë para punësimit të parë dhe nevojën për punë dhe paga më të larta. Sipas tyre, në disa komuna ka zyrtarë rinor që nuk e kryejnë funksionin e tyre.
Propozimet dhe rekomandimet nga debati do të përmblidhen në një grup pune dhe do t’i paraqiten ekzekutivit. Pas disa muajsh pritet një debat për të parë se çfarë është bërë ndërkohë për politikat rinore.
Organizatorë të debatit janë Klubi Parlamentar i Rinisë dhe Politikave, në bashkëpunim me organizatat e shoqërisë civile Reactor – Research in Action dhe Forumin Arsimor Rinor, me mbështetjen e Westminster Foundation for Democracy.
