Zviceranët, popullsia e të cilëve po plaket po përballet me rritjen e kostove të jetesës, votoi këtë të dielë pro pagimit të pensionit të 13-të , duke bërë një hap “historik” sipas mbështetësve të propozimit, por hodhi poshtë një rritje të moshës së pensionit.
Propozimi për një pension të 13-të fitoi 58.2% të votave të vendit, sipas rezultateve të përkohshme por pothuajse përfundimtare.
Përkundrazi, propozimi që synon rritjen graduale të moshës së pensionit nga 65 në 66 vjeç duket se nuk do të marrë votat e nevojshme.
Sipas sondazheve, një shumicë e madhe e votuesve ishin pro nismës së parë, një propozim sindikal të titulluar “Të jetosh më mirë pensionin tënd”, i cili parashikon pagesën e një pensioni të 13-të çdo vit, siç punëtorët zviceranë marrin një pagë të 13-të.
Pensionet mujore të sigurimeve shoqërore zvicerane janë të kufizuara në 2,450 franga zvicerane (2,570 euro) për një person beqar dhe 3,675 franga për një çift të martuar. Pensioni minimal është 1225 franga zvicerane (1393 euro) në muaj.
Në qytet, qiraja për një apartament me tre dhoma është të paktën 3000 franga (3150 euro). Një kafe kushton më shumë se pesë franga.
Kjo nismë ka një precedent në Evropë: Lihtenshtajni fqinj, një vend tjetër i shtrenjtë që përdor frangën zvicerane, miratoi një sistem të ngjashëm vite më parë.
Baume-Schneider: “Pensioni do të fillojë të paguhet nga janari i vitit 2026”
Në një ditë votimi të mbushur me emocione, iniciatorët e pensionit të 13-të AHV festuan fitoren e tyre të madhe. Gëzimi kaploi mbështetësit kur parashikimet e SRG-së në orën 12:30 tregonin një “Po” të qartë për iniciativën e tyre.
Ko-presidentja e SP-së, Mattea Meyer, dhe presidenti i Sindikatës së Punëtorëve të Zvicrës (SGB), Pierre-Yves Maillard, shprehën emocionet e tyre të thella, me Maillard që shfaqi edhe disa lot gëzimi.
Megjithatë, te kundërshtarët e iniciativës, atmosfera ishte dukshëm më e zymtë, duke treguar se gëzimi i njërit është pikëllimi i tjetrit. Kjo ngjarje e rëndësishme politike shënon një moment historik në kontekstin e votimeve në Zvicrë, duke shtuar një kapitull të ri në historinë e saj të votimeve popullore.
Politologu Lukas Golder përmblodhi ngjarjet e ditës si një kthesë të rëndësishme, veçanërisht për shkak të pranimit të një çështjeje që mbështetet kryesisht nga e majta dhe sindikatat. Suksesi i kësaj iniciative u atribua përpjekjeve të bëra në zgjedhjet federale dhe mobilizimit të grupeve të caktuara të popullsisë, si gratë të cilat janë të ndikuar nga rritja e moshës së pensionit.
Golder gjithashtu vuri në dukje rëndësinë e pjesëmarrjes së lartë në votim, e cila arriti në 58.3%, duke e bërë atë një nga votimet me pjesëmarrjen më të lartë që nga lejimi i votës për gratë në 1971. Ky nivel i lartë i angazhimit shihet si një tregues i një demokracie të gjallë dhe të angazhuar.
Në aspektin lokal, SVP regjistroi një fitore të rëndësishme në zgjedhjet parlamentare në kantonin e St. Gallen, duke korrigjuar humbjet e mëparshme dhe duke shtuar shtatë vende të reja në parlament. Kjo tregon një reflektim të trendeve kombëtare në politikën lokale.
Iniciativa për një pension të 13-të AHV, duke arritur rreth 58% të votave, tani renditet ndër dhjetë iniciativat më të suksesshme popullore që nga viti 1893. Kjo fushatë dhe rezultati i saj pasqyrojnë një kthesë në diskursin politik dhe social të Zvicrës, duke shtuar një dimension të ri në debatin për mirëqenien sociale dhe drejtësinë ekonomike në vend./BS
