Kërkesa e kahmotshme e qytetarëve për kontroll dhe kufizim të kamatës penale nga borxhet është në rrugë të plotë. Për realizimin e një ideje të tillë kërkoi së fundi Avokati i Popullit, i cili theksoi se përmbaruesit nuk duhet të paguajnë më kamatë gjobë të pakufizuar. Kjo do të thotë, kur interesi i gjobës arrin shumën e borxhit kryesor, ai duhet të ndalojë së rrituri. Një numër i madh i qytetarëve që janë debitorë me vite nuk mund t’i shlyejnë borxhet, sepse interesat janë në rritje të vazhdueshme, dhe përmbaruesit u kanë ngarkuar shuma disafish më të larta.
Mirëpo, para tre vitesh janë bërë ndryshime në Ligjin për përmbarim, me të cilin është vendosur kufizimi i arkëtimit nga përmbaruesi, pra nga një e treta në një të pestën e të ardhurave, pra nga paga apo pensioni. Por në zgjidhjen ligjore të asaj kohe nuk ka pasur ndryshime në interesin penal, i cili shpesh e kalon shumën e borxhit kryesor.
Më herët për këtë temë kishte njoftuar edhe Ministria e Drejtësisë, kur puna e përmbaruesve u azhurnua dhe ajo sfidë tashmë është tejkaluar. Mirëpo, Ministria asokohe theksoi se problemi më i madh që kanë vërejtur pas ankesave të qytetarëve janë në fakt kamatat e larta, të cilat shpesh herë e tejkalojnë shumën bazë të borxhit.
Sipas Ligjit aktual për Detyrimet, kamata zgjat deri në ditën e pagesës së borxhit. Problemi kryesor që lind në praktikë është se shpesh interesi tejkalon borxhin kryesor.
Për këto arsye, LSDM-ja vendosi të paraqesë ndryshime ligjore dhe të presë mbështetjen nga kolegët deputetë. Bëhet fjalë për ndryshime të propozuara në Ligjin për Marrëdhëniet Detyrimore dhe Ligjin për Përmbarim.
Me këto ndryshime interesi penal nuk mund të jetë më i lartë se borxhi. Kjo do të thotë, kur shuma e interesit penal të përllogaritur por të papaguar arrin shumën e principalit, interesi ndalon të rrjedhë.
Kjo do të thotë se, për shembull, për një borxh prej 500 denarë, kamata maksimale duhet të jetë 500 denarë. Ose për një borxh prej 1.000 denarë, kamata maksimale duhet të jetë 1.000 denarë.
“Për një borxh në llogari prej 500 denarë ka pasur raste kur është kërkuar arkëtimi prej 5000 denarë, sepse kamata që duhet të paguajnë është dhjetëra herë më e lartë se borxhi që realisht e kanë pasur. Gjithashtu, me ndryshimet ligjore të propozuara parashikojmë shkurtimin e afatit të parashkrimit nga 10 në 5 vjet nga vlefshmëria e vendimit. Kjo nënkupton zvogëlimin e mundësisë së grumbullimit të interesit dhe pamundësimin e fitimit të interesit të madh. Në anën tjetër, nënkupton edhe stimulimin e kreditorëve për reagim më efikas dhe më të shpejtë gjatë inkasimit”, tha së fundmi koordinatori i Grupit Parlamentar të LSDM-së, Jovan Mitreski.
Meqë ra fjala, Avokati i Popullit, duke folur për këtë çështje, ka theksuar një shembull konkret, të cilin e ka pranuar si ankesë. Pra, ekzekutimi ka filluar në vitin 2013 dhe duhet të paguhet kamatë nga viti 2010. Në të njëjtën kohë, zbatohet ndalimi për një të tretën e pensionit. Borxhi kryesor arrin në 371.367 denarë deri në vitin 2022, kur pala i drejtohet Avokatit të Popullit. Për nëntë vite janë inkasuar 885.138 denarë, prej tyre 783.628 denarë janë në emër të kamatës së borxhit kryesor, ndërsa për arkëtim kanë mbetur 433.604 denarë. Pra, për një borxh prej 371 mijë denarë, vetëm 783.628 denarë kamatë dhe vazhdon të rrjedhë.
Sipas socialdemokratëve, ankesa të tilla nga qytetarët vijnë deri te deputetët dhe mediat dhe këto janë raste që realisht ndodhin në jetën e përditshme dhe me ndryshime të tilla ligjore zgjidhet realisht një problem i kahmotshëm.“Para disa kohësh si mazhorancë parlamentare propozuam dhe votuam ndryshime në ligjin për marrëdhëniet e obligacioneve, ku interesi kontraktual nuk duhet të jetë më i madh se borxhi kryesor. Me këtë kemi një zgjidhje të drejtë ligjore për të cilën presim mbështetje të fuqishme nga të gjithë deputetët”, tha Mitreski.
