Dy deputetë të BDI-së dhe tre nga LSDM-ja nënshkruan së bashku Propozim-amandamentet e Ligjit për AVMU (shërbime mediatike audio dhe audiovizive), me të cilin legalizohet futja e parasë publike në media, përmes zbatimit të obligueshëm të fushatave publike në nivel qendror dhe lokal. Gjithashtu propozohet fshirja e nenit 102, i cili në zgjidhjen e mëparshme ligjore ndalon reklamat me pagesë të institucioneve qeveritare. Propozues janë deputetët e LSDM-së Kole Çarakxhiev, Dime Velkovski dhe Marija Georgievska dhe dy kolegët e tyre nga BDI – Ismail Jahoski dhe Arbena Pasholi, të gjithë anëtarë të Komisionit parlamentar të vendit për transport, lidhje dhe ekologji.
Nënshkrimet e projektligjit janë të pesë deputetëve, por duket se shkrimi është i dikujt tjetër.Ligji, siç shkruan është tërësisht në favor të pesë televizioneve të mëdha – Sitel, Kanal 5, Thelma, Alsat M dhe Alfa .
2.9 milionë euro të destinuara për televizionet pepe
Këto pesë televizione, sipas zgjidhjes ligjore, marrin 80% të parave për fushata publike në nivel kombëtar, ndërsa përqindja e mbetur më e vogël prej 20% për të gjitha mediat e tjera, gjithsej 46. E llogaritur përafërsisht, nga 3.6 milionë euro, pesë televizionet do të marrin afër 2.9 milionë euro, ndërsa të gjithë të tjerët – 722.000 euro. Dhe derisa këto pesë televizione do t’i ndajnë në mënyrë lineare këto afro 3 milionë euro në pesë pjesë pa asnjë kriter, të gjitha mediat e tjera për të marrë paratë e qeverisë dhe komunës do të duhet të plotësojnë katër kritere.
vizualizimi: Ndarja e fondeve ndërmjet pesë TV dhe mediave të tjera
Paraqitja e projektligjit vjen pas bojkotit të fundit jozyrtar të këtyre pesë televizioneve kundër veprimtarisë së qeverisë dhe kryeministrit. Ilustrim i bojkotit është qëndrimi i ekipeve të pesë televizioneve, kur pas takimit të liderëve të 7 nëntorit u transmetuan deklaratat e të gjithë liderëve, por jo edhe të kryeministrit dhe liderit të LSDM-së, Dimitar Kovaçevski. në publikimet e lajmeve, kur u hoqën kamerat në momentin kur qëndronte para mikrofonit.
Propozuesit e ndryshimeve ligjore kërkojnë seancë dëgjimore me procedurë të shkurtuar. Ligji i propozuar është dorëzuar në Kuvend më 2 nëntor dhe sipas njoftimeve jozyrtare tashmë është dërguar për shqyrtim në komision.
Fushatat publike të detyrueshme si një mjet financimi mediatik
Dokumenti është pjesërisht i njohur për publikun gjatë përpjekjes së parë për të shtyrë këtë zgjidhje ligjore para festave vjetore. Ligji parashikon që qeveria organizon 1-4 fushata publike në vit përmes spoteve që do të transmetohen në radio dhe televizion, për të cilat ndahet 0.1% nga buxheti i shtetit. Të njëjtin detyrim kanë edhe komunat, për të cilat do të paguajnë 0.50 milionë nga buxheti i bashkisë.
Ligji parasheh që paratë për fushatat nacionale t’u ndahen pesë televizioneve kombëtare në vlerë prej 80%, ose secila prej këtyre pesë televizioneve do të marrë 42 milionë denarë. Pjesa tjetër e 20% nuk do të jetë për vendasit, por do të ndahet nga televizionet në nivel shtetëror nëpërmjet operatorit të një rrjeti publik të komunikimit elektronik, përmes satelitit, televizioneve rajonale, si dhe radiove në nivel shtetëror dhe rajonal.
Pesë televizionet kombëtare, sipas propozimit, do të marrin gjysmën e parave nga komunat për fushata publike, ndërsa gjysma e dytë do të shkojnë për të gjitha mediat e tjera, pra 93 në numër.
Mediume të mëdhenjtë 690 mijë euro, të voglat 5500 euro
Bëmë një vlerësim të përafërt, i cili bazohet në të dhënat e disponueshme publikisht, përkatësisht buxhetin qendror dhe komunal, llogaritë vjetore të pesë televizioneve kombëtare, si dhe në shumicën e mediave të tjera.
Propozimi – TV
Në mënyrë të përmbledhur, secila prej pesë televizioneve nga fushatat publike do të ketë të ardhura afër 690 mijë euro në vit. 93 radiot dhe televizionet e mbetura, nëse plotësojnë kriteret, mund të marrin një shumë bazë prej 5500 euro.
Nëse bëhet edhe një matematikë, se sa për qind do të marrin pjesë qeveria dhe bashkitë në të ardhurat e një televizioni, krahasuar me të ardhurat e vitit 2019, rezulton se në rastin e TV Thelma, do të ishte një pjesëmarrje e parave publike të 35% në totalin e të ardhurave. Në TV Alfa, kritik ndaj qeverisë, pesha është 31”, në Alsat M 26,5%, Kanal 518,62’io dhe Sitel si televizioni më i pasur me 8,80% të të ardhurave.
Vizualizimi 2 – Projeksioni: Pjesëmarrja e parave të qeverisë në të ardhurat e pesë televizioneve
Qeveria aktuale e udhëhequr nga LSDM-ja erdhi me rezistencë të madhe në injektimin e parasë publike në media. Ndër ndryshimet e para ligjore ishte futja e nenit 102 në Ligjin për AVMU, i cili ndalon reklamimin e qeverisë, institucioneve dhe komunave.
Cili është ndryshimi nga Qeveria e Nikolla Gruevskit, e cila shpenzonte 5 milionë euro në vit në media të përzgjedhura dhe propozimi aktual për futjen e fushatave publike në sistem? Atëherë ishin 5 milionë euro, tani janë 4. Atëherë ato paratë e qeverisë ishin jozyrtare, tani do të zyrtarizohen me ligj.
Për sot është bërë i ditur reagimi i shoqatave mediatike. Për momentin partitë politike veprojnë brenda institucioneve, ndërsa nuk ka asnjë reagim as nga opozita VMRO DPMNE.
