FliBisedimet kanë filluar sni hapur dhe fillon skriningu. Mbajtja e konferencës së radhës ndërqeveritare varet nga një marrëveshje dypalëshe mes dy vendeve të prekura. Nëse nuk bëni ndryshime kushtetuese, procesi i negociatave me siguri do të ndalet dhe do të duhet të prisni zgjidhjen e kësaj çështjeje, thotë ambasadori evropian David Geer në një intervistë javore për Radion Evropa e Lirë.
Ambasador Gir, negociatat me BE-në kushtëzohen me përfshirjen e bullgarëve në Kushtetutën e Maqedonisë. Nëse nuk bëhen ndryshime kushtetuese, kjo do të thotë se procesi i negociatave do të bllokohet?
Me mënyrën se si është bërë marrëveshja, negocio hapur. Shfaqja filloi dhe ne patëm diçka të quajtur një konferencë ndërqeveritare që filloi të gjithë procesin. Kur do të përfundojë skriningu në këtë fazë, për të kaluar në pikën tjetër, është e nevojshme të mbahet një konferencë tjetër ndërqeveritare. Mbajtja e asaj konference ndërqeveritare varet nga kjo marrëveshje dypalëshe mes dy vendeve të interesuara. Sigurisht, është një vendim sovran që Maqedonia e Veriut të ndryshojë Kushtetutën, edhe pse ju tashmë keni një histori të mirë në marrëdhëniet ndëretnike dhe kjo vetëm do ta përcaktojë atë në të ardhmen. Por çfarë do të ndodhë nëse ai nuk shkon përpara. Mendoj se skenari më i mundshëm do të jetë një proces negocimi për të ndalur errësirën. Ju do ta përfundoni skriningun, por mbajtja e konferencës ndërqeveritare dhe hapat e ardhshëm do të presin zgjidhjen e kësaj çështjeje. Jo sepse erdhi një vend i tretë dhe vuri veton ndaj tij, por sepse ky vend vendosi të tërhiqej nga detyrimet që ishin bërë dypalëshe me Bullgarinë.
Për miratimin e ndryshimeve kushtetuese kërkohet një shumicë prej dy të tretash, gjegjësisht për to të votojnë edhe simpatizantët e VMRO-DPMNE-së. Lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, ka paralajmëruar referendum për kornizën e negociatave me Bullgarinë. Cili është qëndrimi juaj për mbajtjen eventuale të referendumit?
Fillimisht, për çështjen e mbajtjes së një referendumi të mundshëm, do të them sërish se ky është një vendim sovran që duhet të marrë ky vend, ndaj nuk kam komente konkrete për të. Por përsëri, ndoshta mund të kthehemi dhe të shohim pamjen e madhe këtu. Zgjedhja strategjike që ka bërë ky vend shumë vite më parë është hyrja në BE dhe procesi tani ka filluar. Pse është e rëndësishme? Ka shumë arsye të qarta pse ky vend do të përfitojë nga anëtarësimi në BE dhe BE-ja do të përfitojë duke e pasur atë si pjesë të familjes. Nga ana ekonomike, BE-ja është tregu më i madh i vetëm në botë dhe po ashtu edhe fqinji juaj. Kjo ofron mundësi të mëdha për biznes, për tregti, për investime, për përmirësimin e standardeve të jetesës dhe të jetesës, për të siguruar që të rinjtë të zhvillojnë aftësitë e nevojshme për të konkurruar në tregun e punës në këtë treg kryesisht unik. Por kjo nuk është e gjitha. Ka përfitime të tjera shumë të qarta të anëtarësimit në BE.
Para disa ditësh keni pasur një takim me Mickoskin. E keni fjalën për referendumin dhe ndryshimet kushtetuese?
Në fakt kam pasur takime me liderët e të gjitha partive dhe do të vazhdoj të bëj. Faleminderit të gjitha palëve dhe do të vazhdoj ta bëj këtë në muajt në vijim si pjesë e kontakteve tona të rregullta. Natyrisht, ne kemi shumë biseda të hapura për të gjitha pyetjet, veçanërisht për hapjen e procesit të negociatave dhe hapat e ardhshëm përpara, dhe mendoj se këto biseda me të gjitha palët e ndryshme janë të rëndësishme për mua për të shpjeguar qëndrimin tonë dhe për të kuptuar pozicionet e të tjerëve.
A ka Mickoski vullnet për miratimin e amendamenteve kushtetuese?
Mendoj se i takon VMRO-DPMNE-së që të vendosë qëndrimin e saj për këto çështje të ndryshme, siç i takon të gjithë partisë që ta rregullojë atë. Nuk dua të shqetësohem dhe të jap mendime për parti të veçanta. Ne nuk jemi gati të bisedojmë me të gjithë partnerët që janë të përkushtuar në rrugën e integrimit evropian.
Deri në çfarë mase BE-ja do të jetë një garantues që Bullgaria nuk do të pengojë dhe bllokojë negociatat edhe në rast se Maqedonia e Veriut përmbush detyrimet e saj nga protokolli dypalësh?
Gjatë konsultimeve dhe debatit publik në lidhje me hapjen e negociatave për anëtarësim dhe këtë marrëveshje, pati shumë emocione, shumë shqetësim për identitetin kombëtar. Njerëzit thanë se identiteti kombëtar do të vihet në dyshim. A do të jetë ky, siç kanë thënë disa, bullgarizimi i vendit përmes procesit të anëtarësimit. Përsëri, ju nuk jeni si liderët e Këshillit Evropian, Presidenti i Këshillit Evropian, Presidenti i Komisionit Evropian. Dy lojtarë kyç në procesin e anëtarësimit. Ata nënvizuan se procesi i anëtarësimit do të bazohet në standardet evropiane dhe parimet evropiane dhe shkuan deri aty sa që këto çështje, siç janë çështjet e identitetit, nuk mund të jenë kushte apo përcaktuese në vetë procesin e anëtarësimit. Presidenti Von der Leyen para Parlamentit, gjatë debatit , shtoi gjithashtu se interpretimi i historisë, për shembull, bazohet në gjëra që nuk duhen përfshirë. Dhe nuk është se çështjet bilaterale në negociatat për anëtarësim nuk janë ngritur nga askush më herët. Ato u nisën në procese të tjera. Slloveni, Kroaci. Vendet e tjera janë të njëjta. Ai ka interes në BE. Midis kyçeve të këmbës. Në procesin institucional të shikohet nga poshtë fokusi në çështjet që duhet të fokusohen dhe reformat që duhet të zbatohen. Pra, mendoj se ka indikacione shumë të qarta nga BE-ja dhe nga vendet anëtare që duan që ky proces të ndjekë standardet evropiane dhe parimet evropiane. Ne nuk i kuptojmë pyetjet e identitetit. Në fakt, kur isha në konferencën ndërqeveritare, përfaqësuesi i lartë dhe nënkryetari i KE-së, Borel, tha konkretisht se ne i kuptojmë çështjet e identitetit, por mos e humbisni identitetin tuaj gjatë procesit. Asnjë vend nuk e bën këtë. Siç thashë në disa raste të arritshme. Unë mendoj se ju mund të shihni vendet që janë bërë anëtarë. A janë bërë spanjollët pak më spanjollë? A janë estonezët që nga një vend i vogël u bënë një estonez i vogël? A u bënë maltezët nga një vend tashmë i vogël, një maltez i vogël. Jo. Është e qartë se jo, dhe nuk ka asnjë arsye që ky vend të vërë në dyshim identitetin e tij. Është gjithashtu e rëndësishme, pasi ju po më pyesni nëse ka garanci dhe duhet të jemi të qartë, nuk ka garanci. Vetë procesi nuk ka një garanci 100 për qind. Vetë procesi përbëhet nga një sërë momentesh kur duhet të merren vendime unanime. Ajo funksionon për të gjitha vendet. Asnjë kuadër negociator nuk mund të garantojë që çështje të tjera nuk do të duhet të ngrihen. Nëse ju duhet të filloni BE-në siç është bërë në proceset e tjera për anëtarësim, do të bëhet me ta.
Kreu i diplomacisë ruse, Sergei Lavrov, tha se ka një ndryshim të dukshëm midis asaj që maqedonasit dhe malazezët ndjejnë për Rusinë dhe çfarë bëjnë politikanët e tyre nën presionin e Brukselit, BE-së dhe NATO-s. Sa pakënaqësi e qytetarëve me kushtet në Maqedoninë e Veriut shkaktohet nga një humor prorus apo antiperëndimor?
Vendimi për t’u bërë anëtar i BE-së është një vendim sovran që duhet të marrë ky vend. Zgjidhni atë atë kohë. Është një rrugë që është gjithmonë e hapur dhe vendi do të vendosë për një alternativë, edhe nëse jeni dakord që ajo është më pak konkurruese. Por është një vendim sovran. Projekti vullnetar bazohet në reforma, të bazuara në parime demokratike. Është e mundur që edhe nëse jeni anëtar të largoheni. E pamë me Mbretërinë e Bashkuar. Që i gjithë projekti dhe e gjithë qasja të mos bazohet në detyrim, ai bazohet në bashkëpunim dhe dëshirë vullnetare për t’u anëtarësuar dhe për të qenë pjesë e këtij bashkimi, i cili bazohet në parimet themelore demokratike. Nëse bëjmë një hap prapa dhe shohim aksionin ushtarak të pajustifikuar dhe të paprovokuar kundër Rusisë në Ukrainë, shohim krejtësisht të kundërtën e bombardimeve të qyteteve, vendbanimeve, shkollave dhe qyteteve të vogla. Pra, nuk jam i sigurt se Ministri i Punëve të Jashtme Lavrov është vendi i duhur për të dhënë mësime për detyrimin ose jo.
Ambasadori Gir, pas mbajtjes së konferencës politike ndërqeveritare për BE-në dhe Maqedoninë e Veriut, filloi procesi i skriningut. Cili është ndryshimi me procesin e shqyrtimit që filloi në 2018?
Procesi i skriningut përbëhet nga dy faza. Së pari, shqyrtimi shpjegues siç e quajmë ne, i cili është procesi që KE shpjegon se është procesi më i gjerë. Çfarë mund të presësh. Korniza kohore. Si të pajtohesh me të. Në fakt, ka pasur progres të mirë pasi me të drejtë thoni se një pjesë e madhe e punës përgatitore është bërë para hapjes së negociatave. Kjo është punë. Ndryshimi tani është se negociatat janë të hapura dhe ka një fazë shqyrtimi shpjegues, dhe faza e dytë është një shqyrtim dypalësh. Çfarë është depistimi dypalësh? Në këtë ne hyjmë në shumë detaje dhe shikoj situatën në sektorë të ndryshëm. Fillojmë me të ashtuquajturat të drejta themelore, të cilat ndër të tjera përfshijnë shtetin e së drejtës. Pra, ne shikojmë në detaje dhe shohim se ku ka boshllëqe dhe dobësi dhe rregullojmë ato përcaktues që duhet të plotësohen me synimin për të siguruar që vendi të bëjë progres në mënyrën e duhur në këto reforma. Jo vetëm për të harmonizuar legjislacionin, por për të siguruar që ligjet të zbatohen deri në fund dhe të zbatohen.
kopmplet intervista vazhdon në https://www.slobodnaevropa.mk/a/31965586.html
