www.telegrami.mk
Xhamia e Larme dhe gjithë zona rreth saj është pjesë e trashëgimisë kulturore të mbrojtur. Kjo nuk është përgjegjësi komunale. Kompetencat ndahen kështu:
- Ministria e Kulturës
- – përmes institucioneve të trashëgimisë (drejtoritë, institute, inspektorë) ka fjalën e fundit për çdo ndërhyrje.
- Inspektorati i Trashëgimisë
- – kontrollon nëse punimet janë të lejuara apo jo.
- Komuna
- – vetëm jep leje ndërtimore nëse ato nuk bien ndesh me rregulloret e trashëgimisë. Pra, komuna nuk mund të lejojë asgjë që prek zonën e mbrojtur pa “OK” nga shteti.
- Çfarë ndodh nëse bëhet ndonjë shkelje në zonë të mbrojtur?
- Procedura standarde është kjo:
- Inspektorati i Trashëgimisë bën kontroll të menjëhershëm.
- Nëse ka shkelje, punimet ndalen me vendim të përkohshëm.
- Nëse dëmi është i provuar, vijojnë procedura penale ose kundërvajtëse.
- Komuna nuk mund ta “mbuloj” ligjërisht këtë, sepse institucionet shtetërore janë mbi të.
- Ku hyn politika lokale këtu?
- Realiteti është ky: edhe kur përgjegjësia është shtetërore, opinionin publik e mban mbi vete kryetari i komunës. Për këtë arsye, shumë herë përdoret strategjia “shpërqendroje vëmendjen”:
- hap projekt tjetër
- bëj një aksion infrastrukturor
- krijo lajm tjetër që të dominojë narrativën
- zgjidh vend tjetër ku njerëzit preken emocionalisht (p.sh. një rrugë në fshat, një investim që pritet prej kohësh)
- Kjo është sjellje politike, jo procedurë institucionale.A mund të përdoret zgjërimi i rrugës në Llacë si tërheqje vëmendjeje?
- Po, mund të përdoret — si manovër politike, jo si mekanizëm ligjor.
- Është një model shumë i zakonshëm: krijo lajm pozitiv për të zbutur ose zhvendosur një lajm negativ.
- 5. A e zgjidh kjo problemin te Xhamia e Larme?
- Jo. Nëse ka shkelje, ato zgjidhen vetëm nga:
- Inspektorati i Trashëgimisë
- Ministria e Kulturës
- ekspertët e restaurimit
- Asnjë projekt tjetër në komunë nuk i shuan detyrimet ligjore.
- Si reagojnë zakonisht komunat kur shpërthen një debat pranë monumenteve?
- Tre lëvizje tipike:
- 1) Heshtje dhe pritje
- Shpesh pushteti lokal pret që diskutimi të shuhet vetë. Logjika: publiku lodhet shpejt, dhe lajmi nuk zgjat më shumë se 48–72 orë në qarkullim.
- 2) Zhvendosja e fokusit
- Përdoret një projekt tjetër: rrugë, kanalizim, trotuar, shesh, rregullim ndriçimi.
- Kjo është manovër mediatike – jo ligjore.
- Si funksionon kontrolli zyrtar — kush mund ta ndalojë menjëherë një ndërhyrje te një monument?
- 1) Inspektorati i Trashëgimisë Kulturore
- Ka kompetencë të futet në terren pa lajmërim dhe të ndalojë çdo punë menjëherë.
- 2) Drejtoria për Mbrojtjen e Trashëgimisë
- Jep ose mohon pëlqimin për punimet në zona të mbrojtura.
- 3) Policia në rast të ndërhyrjeve të paligjshme
- Nëse inspektorati jep vendim ndalimi dhe ai nuk zbatohet, policia detyrohet të ndërhyjë.
- www.telegrami.mk
- Mesut Shabani Tetovë
