Kryetari i Kuvendit, Afrim Gashi, dje shpalli zgjedhjet lokale, të cilat do të mbahen më 19 tetor. Kryetari i Kuvendit nënshkroi Vendimin për shpalljen e zgjedhjeve të teta lokale në përputhje me nenin 12, paragrafi 4 i Kodit Zgjedhor, duke respektuar afatin prej 70 deri në 90 ditë nga shpallja deri në mbajtjen e zgjedhjeve.
Buxheti total për mbajtjen e zgjedhjeve lokale të vitit 2025, të cilat tashmë janë shpallur, arrin në 9 milionë e 760 mijë euro, nga të cilat dy të tretat janë para të destinuara për mediat dhe reklamat politike të paguara. Përveç këtyre parave, është edhe shuma për shpërblimin e anëtarëve të këshillave zgjedhore dhe transportin dhe shpërndarjen e anëtarëve të KSHZ-së dhe materialit zgjedhor nga KSHZ-ja në qendrat e votimit ku do të mbahet votimi, pasi ato sigurohen nga qeveritë lokale. Nga KSHZ-ja i thanë MIA-s se janë bërë përpjekje për ta racionalizuar atë në të gjitha bazat me qëllim uljen e kostove.
Me shpalljen e zgjedhjeve filluan të ecin afatet për kryerjen e aktiviteteve zgjedhore, në përputhje me Kodin Zgjedhor dhe sipas kalendarit që do të miratohet nga Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve.
Kryetarët e komunave dhe këshilltarët do të zgjidhen në 80 komuna dhe Qytetin e Shkupit. Sipas numrit të pjesëmarrësve, administrata zgjedhore, përfshirë edhe punonjësit e Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve (KSHZ), zgjedhjet lokale janë më të mëdhatë dhe më masive. Karakteristikë e këtyre zgjedhjeve është edhe se diaspora nuk do të mund të votojë, dhe nëse ndonjë nga qytetarët maqedonas dëshiron ta ushtrojë të drejtën e tij, do të mund ta bëjë këtë vetëm nëse udhëton në vend.
KSHZ, siç informuan nga atje, është përgatitur me muaj të tërë për të zhvilluar këto zgjedhje të teta lokale në vend. Menjëherë pas shpalljes së zgjedhjeve, KSHZ mbajti një seancë publike në të cilën, në përputhje me Kodin Zgjedhor, u publikua kalendari me të gjitha afatet për aktivitetet zgjedhore, si dhe të gjitha të drejtat dhe detyrimet për organet zgjedhore, pjesëmarrësit në zgjedhje dhe mediat.
Sipas të dhënave nga KSHZ, deri në fund të muajit, KSHZ-ja do të përfundojë përzgjedhjen rastësore të anëtarëve të bordeve zgjedhore nga radhët e administratës. Për 3,500 qendra votimi, 21,000 persona nga administrata duhet të zgjidhen për të qenë në bordet zgjedhore, të cilët do t’i nënshtrohen trajnimit të plotë për kryerjen e zgjedhjeve gjatë shtatorit dhe do t’u jepen manuale. Përveç kësaj, OBRM-PDUKM, LSDM, BDI dhe VLEN, si partitë ose koalicionet me numrin më të madh të votave në zgjedhjet e fundit, duhet të nominojnë 14,000 anëtarë për bordet zgjedhore në shtator, sipas orarit. Përbërja e bordeve zgjedhore po ndryshon sepse mandatet e anëtarëve të tyre kanë skaduar.
Komisionet Komunale Zgjedhore (KKZ), mandati i të cilave zgjat edhe një vit, sipas Kodit Zgjedhor, kanë një rol të rëndësishëm në zgjedhjet lokale, pasi ato marrin listat e kandidatëve dhe i konfirmojnë ato, dhe më pas vendosin për çdo ankesë, si dhe për kundërshtimet ndaj të drejtave personale të votimit.
Një nga afatet dhe aktivitetet më të rëndësishme zgjedhore është inspektimi i Listës së Votuesve, i cili fillon 15 ditë pas shpalljes së zgjedhjeve dhe zgjat njëzet ditë. Kjo është periudha në të cilën votuesit me të drejtë vote, pra ata që kanë mbushur moshën 18 vjeç, do të jenë në gjendje të kontrollojnë të dhënat e tyre në LV dhe, nëse kanë ndonjë koment dhe kërkesë për korrigjime, t’i dorëzojnë ato në KSHZ elektronikisht ose në zyrat rajonale të Komisionit. Votuesit mund ta bëjnë këtë tani, por Lista e azhurnuar e Votuesve për zgjedhjet lokale do t’i dorëzohet KSHZ-së menjëherë pas shpalljes së zgjedhjeve, pra javën e ardhshme.
Partitë dhe koalicionet politike, si dhe qytetarë të tjerë, kanë njoftuar pjesëmarrjen e tyre në zgjedhje. Disa nga kandidatët janë tashmë të njohur për publikun dhe janë midis qytetarëve, duke u prezantuar në rrjetet sociale, në televizion dhe emisione mediatike. Disa nga kandidatët e pavarur në zgjedhjet e kaluara po përpiqen të regjistrojnë subjekte politike në mënyrë që të marrin pjesë më lehtë në zgjedhje.
KSHZ-ja komenton se nuk mund të bëhet fjalë që fushata e kandidatëve të fillojë shumë herët sepse në fakt nuk ka ende kandidatë për zgjedhje. Kandidatët, ose listat, në përputhje me Kodin Zgjedhor konfirmohen 30 ditë para zgjedhjeve, dhe fushata fillon 20 ditë para kësaj.
Lidhur me atë se cilat parti politike mund të marrin pjesë në zgjedhje, KSHZ-ja i referohet dispozitave ligjore, si për subjektet ashtu edhe për kandidatët. Kushti për partitë është që ato të jenë të regjistruara, dhe konfirmimi, të cilin duhet t’ua dorëzojnë, nuk duhet të jetë më i vjetër se gjashtë muaj.
Lidhur me zgjedhjen e Kryetarit të Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit (KSHPK), ata thonë se mendimi duhet të jepet nga vetë KSHPK dhe i referohen Nenit 8a të Kodit Zgjedhor.
Sipas Nenit 8a të Kodit Zgjedhor, ndër të tjera, parashikohet gjithashtu se nuk mund të iniciohet asnjë procedurë për punësimin e personave të rinj ose një procedurë për ndërprerjen e punësimit në institucionet shtetërore dhe publike, dhe procedurat e iniciuara pezullohen, përveç rasteve të çështjeve urgjente dhe urgjente.
Nga shpallja e zgjedhjeve, Ministria e Financave është e detyruar të publikojë publikisht të gjitha pagesat buxhetore, përveç pagave të rregullta, pensioneve dhe shpenzimeve të shërbimeve, në një faqe interneti në një bazë të dhënash të veçantë për shpenzimet buxhetore gjatë periudhës zgjedhore. Dy javë pas shpalljes së zgjedhjeve, Ministria paraqet një raport financiar parazgjedhor që do të përfshijë një pasqyrë të përgjithshme të të gjitha të ardhurave dhe shpenzimeve të planifikuara dhe të realizuara nga Buxheti sipas zërave në periudhën nga fillimi i vitit fiskal deri në ditën e dorëzimit të raportit, i cili publikohet në faqen e tyre të internetit.
Sipas Kodit Zgjedhor, zgjedhjet lokale mbahen çdo katër vjet në gjysmën e dytë të tetorit. Vetëqeverisja lokale është e organizuar në 80 komuna dhe Qytetin e Shkupit si njësi e veçantë e vetëqeverisjes lokale. Brenda Qytetit të Shkupit funksionojnë 10 komuna, të cilat kanë përgjegjësi të përbashkëta me Qytetin. Zgjedhjet shpallen nga Kryetari i Kuvendit duke miratuar një akt të botuar në Gazetën Zyrtare. Zgjedhjet mbahen jo më herët se 70 dhe jo më vonë se 90 ditë nga data e shpalljes së zgjedhjeve.
Zgjedhjet lokale në Maqedoni u mbajtën në vitet 1996, 2000, 2005, 2009, 2013, 2017 dhe 2021.
