Me anëtarësimin e Finlandës dhe Suedisë, 96 për qind e njerëzve në Bashkimin Evropian mbrohen nga NATO, thotë në një intervistë kryetari i Komitetit Ushtarak të Aleancës, admirali Rob Bauer, për MIA-n.
I pyetur se sa është i rëndësishëm anëtarësimi në BE për stabilitetin e rajonit, përveç anëtarësimit në NATO, duke marrë parasysh zhvillimet aktuale gjeopolitike, Bauer thekson se nuk ka parakusht për të qenë anëtar i të dyja organizatave dhe se fokusi i NATO-s është në sigurinë fizike të vendeve, por gjithnjë e më shumë vende të BE-së janë gjithashtu anëtarë të Aleancës, dhe disa nga vendet që janë vetëm anëtare të NATO-s aspirojnë të bëhen edhe anëtarë të Unionit.
„Fokusi ynë është te siguria fizike e vendeve. Për këtë është Aleanca, mbrojtja e Aleancës. Ka një numër të caktuar vendesh në Aleancë që janë anëtare të NATO-s dhe BE-së, dhe ka gjithashtu një numër të caktuar vendesh që janë vetëm anëtarë të NATO-s. Prandaj nuk është parakusht të jesh anëtar i të dyja organizatave. Me pranimin e Finlandës dhe Suedisë, për shembull, shohim se gjithnjë e më shumë vende të BE-së janë gjithashtu anëtarë të Aleancës, dhe disa nga vendet që janë vetëm anëtarë të NATO-s aspirojnë të bëhen gjithashtu anëtarë të BE-së. Dhe mbi të gjitha është një diskutim politik mes vendeve në BE, për të lejuar anëtarësimin e vendeve të tjera. Pra, ky është një diskutim politik në të cilin nuk do të doja të hyja. Por është mirë të kuptohet, për shembull, një fakt interesant, se me anëtarësimin e Finlandës dhe Suedisë, 96 për qind e njerëzve në BE mbrohen nga NATO”, thekson Bauer në intervistë.
Personi i parë i Komitetit Ushtarak të NATO-s, i cili vizitoi vendin në fillim të kësaj jave, në një intervistë për MIA-n, flet për mesazhet që ka dërguar në takimet me përfaqësues të lartë shtetërorë dhe ushtarakë, për procesin e harmonizimit me standardet e NATO-s , që siç tregoi ai nuk përfundon me hyrjen, por është konstant dhe dinamik.
“Forcat e armatosura duhet të përshtaten vazhdimisht në bazë të kërcënimit në zhvillim, kjo është ajo që duhet të bësh dhe kjo kërkon gjithmonë kohë sepse ka mënyra të ndryshme funksionimi, ndoshta nevojiten pajisje dhe aftësi të ndryshme. Për shembull, numri i madh i dronëve të përdorur në luftë, si në rastin e Ukrainës, paraqet një ndryshim të madh”, thekson Bauer.
Lidhur me vlerësimin e forcave të armatosura të vendit, Bauer thotë se Maqedonia e Veriut ka bërë përparime të mëdha dhe se ka pasur përparim të madh në tre vitet e fundit.
“Maqedonia e Veriut ishte tashmë një partner për 25 vjet, kështu që hapi nga një partner afatgjatë që punoi së bashku me ne, për shembull në Afganistan, ndihmoi shumë në përgatitjen e vendit tuaj për NATO. Natyrisht, pasi të bëhesh anëtar, bëhet edhe më e rëndësishme të jesh i ndërveprueshëm dhe të punosh sipas marrëveshjeve që kemi mes nesh. Mendoj se Maqedonia e Veriut ka bërë shumë përparim në tre vitet e fundit. Ne e shohim këtë sepse Maqedonia e Veriut merr pjesë në tre grupe luftarake në Letoni, Rumani dhe Bullgari, Maqedonia e Veriut rrit pjesëmarrjen e saj në misionin në Kosovë – KFOR, Maqedonia e Veriut është e pranishme në Irak, domethënë ka shumë misione dhe operacione ku Maqedonia e Veriut shfaqet si një anëtar i NATO-s dhe plotësisht i lidhur me pjesën tjetër të Aleancës”, thotë Bauer.
Kreu i Komitetit Ushtarak të NATO-s flet edhe për kostot e mbrojtjes, sipas vendimit të Samitit të kaluar në Vilnius që çdo anëtar duhet të ndajë të paktën dy për qind të buxhetit për këtë qëllim, për modernizimin e ushtrive, për sigurinë kibernetike, propagandën dhe dezinformimin, për situatën në Ukrainë.
Vijon intervista e plotë me kryetarin e Komitetit Ushtarak të NATO-s, Rob Bauer me video material:
Admiral Bauer, jeni duke vizituar Maqedoninë e Veriut, keni pasur disa takime me përfaqësues të lartë shtetërorë dhe ushtarakë, cili ka qenë mesazhi juaj kryesor?
“Mesazhi kryesor ishte se në samitin e fundit në Vilnius ku u takuan liderët e 31 vendeve u morën vendime shumë të rëndësishme për buxhetin dhe pragun minimal prej dy për qind, për planet rajonale që përfaqësojnë realisht plane ushtarake, ku shpjegohet se cilat aftësi nevojiten, sa njerëz nevojiten, çfarë duhet të bëjmë për t’u përballur me të dy kërcënimet – Rusinë dhe grupet terroriste, çfarë lloj kontrolli dhe komandimi na nevojitet. Të gjitha këto vendime janë marrë, por vetëm në letër. Faza tjetër është veçanërisht e rëndësishme, dhe ajo është të sigurohet që këto plane do të realizohen, në mënyrë që në dy ose tre vjet të jemi në gjendje të zbatojmë atë që është rënë dakord në to, domethënë të përballemi me këto dy kërcënime nga të gjitha aspektet, në të gjitha rajonet, me numrin e nevojshëm të njerëzve, aftësitë e nevojshme, furnizimet e nevojshme dhe të gjitha gjërat e tjera të nevojshme.
Maqedonia e Veriut tashmë është anëtare e NATO-s, por procesi i harmonizimit me standardet e NATO-s nuk ka përfunduar plotësisht. Cili është vlerësimi juaj për atë proces, ku jemi përparësi dhe ku duhet bërë më shumë punë?
“Është e rëndësishme që njerëzit të kuptojnë se standardizimi dhe ndërveprueshmëria janë gjëra që nuk mbarojnë kurrë. Pse? Sepse, për shembull, ne kemi nxjerrë mësime nga lufta në Ukrainë, se do të duhet të ndryshojmë disa gjëra dhe mënyrën se si i bëjmë gjërat për shkak të asaj që shohim se po ndodh në Ukrainë. Jo të gjitha gjërat, por disa gjëra që do të zbatoheshin për NATO-n nëse do të ishin në konflikt me Rusinë. Forcat e armatosura duhet të përshtaten vazhdimisht bazuar në kërcënimin në zhvillim, kjo është ajo që duhet të bësh dhe kjo kërkon gjithmonë kohë sepse ka mënyra të ndryshme operimi, ndoshta nevojiten pajisje dhe aftësi të ndryshme. Për shembull, numri i madh i dronëve të përdorur në luftë, si në rastin e Ukrainës, përfaqëson një ndryshim të madh. Do të thotë diçka për sa i përket mënyrës se si operojmë, por edhe për sa i përket kërcënimit ndaj nesh nëse ka shumë dronë të drejtuar ndaj nesh, si e trajtoni atë, por edhe si veproni kur keni shumë dronë në forcat tuaja ajrore. Është një luftë e vazhdueshme dhe me ndryshimet teknologjike, ndryshimet në funksionimin e armikut, është një proces i vazhdueshëm
Cili është vlerësimi juaj për forcat maqedonase?
“Maqedonia e Veriut ka bërë përparime të mëdha sepse ne shohim përparim të madh në forcat e armatosura në tre vitet e fundit. Maqedonia e Veriut ishte tashmë një partner për 25 vjet, kështu që hapi nga një partner afatgjatë që punoi së bashku me ne, për shembull në Afganistan, ndihmoi shumë në përgatitjen e vendit tuaj për NATO. Natyrisht, pasi të bëhesh anëtar, bëhet edhe më e rëndësishme të jesh i ndërveprueshëm dhe të punosh sipas marrëveshjeve që kemi mes nesh. Mendoj se Maqedonia e Veriut ka bërë shumë përparim në tre vitet e fundit. Ne e shohim këtë sepse Maqedonia e Veriut merr pjesë në tre grupe luftarake në Letoni, Rumani dhe Bullgari, Maqedonia e Veriut rrit pjesëmarrjen e saj në misionin në Kosovë – KFOR, Maqedonia e Veriut është e pranishme në Irak, domethënë ka shumë misione dhe operacione ku Maqedonia e Veriut shfaqet si anëtare e NATO-s dhe e lidhur plotësisht me pjesën tjetër të Aleancës.
Modernizimi i Ushtrisë është një nga prioritetet e autoriteteve në vend. Në vend të 20 për qind të rekomanduar të buxhetit, Maqedonia e Veriut tashmë ndan mbi 30 për qind për këtë qëllim. Cili është mendimi juaj për procesin e modernizimit të forcave?
“Ajo për të cilën ramë dakord është që minimumi dy për qind e PBB-së të shpenzohet për mbrojtjen, minimumi 20 për qind për investime. Mund të ketë nevojë, siç është tani me Maqedoninë e Veriut, për të shpenzuar edhe më shumë për shkak të nevojës për pajisje të reja: për forcat e armatosura tokësore, për helikopterët, për transportin e njerëzve, infrastrukturën. Duhen shumë investime dhe ka shumë vende që kanë nevojë për investime. Mendoj se ka një tendencë tani në NATO për faktin se ne nuk kemi investuar për një kohë shumë të gjatë, që duhen shumë investime për të rinovuar pajisjet, në mënyrë që të jemi në hap me të gjitha ndryshimet teknologjike dhe kërkesat. që lidhen me planet rajonale për të cilat fola më parë.
Në samitin e fundit të NATO-s në Vilnius, u ra dakord që çdo anëtar të caktojë një minimum prej dy për qind për mbrojtjen, vendi planifikon të arrijë atë dy për qind vitin e ardhshëm, në momentin që kjo përqindje është 1.85 për qind. Këto janë mjete nga buxheti, të cilat shkojnë në NATO, sa paguhet ky investim dhe çfarë marrin në këmbim qytetarët e Maqedonisë?
“Është diçka që e dëgjoj shumë shpesh dhe është keqkuptim që paratë derdhen në NATO. Në fakt, është një investim në forcën dhe sigurinë tuaj. Nuk janë para që marrim në zyrën qendrore në Bruksel dhe do t’i shpenzojmë për gjërat atje, jo. Vetëm një sasi shumë e vogël parash shkon në atë që ne e quajmë financim i përbashkët. Vitin e kaluar, kjo shumë ishte 0.25% e të gjitha buxheteve të mbledhura nga vendet, nga të 31 anëtarët. Është një sasi shumë e vogël e gjithçkaje që ndahet. Shumica e parave shpenzohen në vendin tuaj, për të përmirësuar forcat tuaja të armatosura, për t’u bërë më të gatshëm, për t’u bërë më të aftë për të kryer realisht të gjitha detyrat e nevojshme. Pra, nuk janë paratë që shkojnë në NATO. Paratë shkojnë për sigurinë e Maqedonisë së Veriut. Është e vërtetë që, vendet nuk kanë ndarë para të mjaftueshme për sigurinë dhe mbrojtjen e tyre prej vitesh dhe ky është ndryshimi që po ndodh tani. Ka një numër vendesh që thonë – në fakt ne kemi nevojë për më shumë se 2 për qind, por konsensusi, marrëveshja ishte një minimum prej 2 për qind, që është një ndryshim i madh nga ajo që u ra dakord në Uells në vitin 2014, ku vendet ranë dakord të lëvizin drejt 2 për qindshit. Këtë vit, 11 vende kanë lënë mënjanë 2 për qind ose më shumë, kështu që ka ende shumë vende për të arritur atë 2 për qind. Por sipas informacioneve të mia rreth parashikimeve të vitit 2024, ky numër do të rritet vitin e ardhshëm. Mendoj se do të rrisim numrin e vendeve që do ta kalojnë atë 2 për qind, në radhë të parë jo për shkak të atij numri, por sepse është e nevojshme të përmirësohet mbrojtja e vendeve tona
NATO është garantuesi i stabilitetit, respektimit të kufijve ekzistues, sovranitetit dhe integritetit territorial të shteteve. Megjithatë, idetë për shtetet e mëdha nuk largohen nga rajoni, ato paraqiten edhe nga poste të larta publike. Sa i konsideroni të tilla shfaqje si një rrezik real për stabilitetin e Ballkanit Perëndimor?
“Edhe nëse është thjesht retorikë, nuk mendoj se është e mençur sepse i bën njerëzit nervozë. Kjo në vetvete shkakton paqëndrueshmëri sepse njerëzit nervozohen dhe bëhen të pasigurt duke dëgjuar të gjitha këto histori të ndryshme. Ajo që është e rëndësishme për Aleancën tonë është se ne mbështesim shumë gjëra. Njëra prej tyre është ideja e sovranitetit, ideja e kufijve të njohur ndërkombëtarisht, ideja se një vend është përgjegjës dhe i aftë të mendojë për të ardhmen dhe fatin e vet, dhe sigurisht për sundimin e ligjit. Këto janë katër gjërat që janë kyçe në Aleancën tonë kur bëhet fjalë për mënyrën se si e trajtojmë njëri-tjetrin, dhe mendoj se kjo varet nga anëtarët, mënyra se si ne flasim dhe zgjidhim çështjet. Sepse edhe në Aleancën tonë mund të ndodhë që të ketë argumente, mund të ketë mosmarrëveshje, por kjo është arsyeja pse ne ende mund t’i zgjidhim të gjitha këto gjëra, sepse ne u përmbahemi atyre katër rregullave dhe vlerave shumë të rëndësishme. Nëse vendet e tjera nuk e bëjnë këtë, dhe ne përfshihemi në ato vende përmes operacioneve, për shembull, jashtë zonës sonë të përgjegjësisë, atëherë sigurisht që u takon vetë atyre vendeve që të ndihmojnë në rivendosjen e stabilitetit. Para së gjithash, nuk i takon askujt përveç vetë vendeve që t’i zgjidhë këto çështje dhe të sigurojë që ata të jetojnë në paqe, së bashku. Sepse është më së shumti në interes të qytetarëve në këto vende.
Anëtarësimi në NATO shihet si një garanci e stabilitetit, por po aq sa anëtarësimi në BE është i rëndësishëm në atë paketë, si për Maqedoninë e Veriut ashtu edhe për rajonin e Ballkanit Perëndimor, dhe çfarë mendoni se do të thotë qëndrimi jashtë BE-së në rrethanat aktuale gjeopolitike?
“NATO nuk është garant për gjithçka. Në këtë kuptim, ka ende një sërë gjërash ku NATO nuk fokusohet kryesisht. Fokusi ynë është te siguria fizike e vendeve. Për këtë është Aleanca, mbrojtja e Aleancës. Ka një numër të caktuar vendesh në Aleancë që janë anëtare të NATO-s dhe BE-së, dhe ka gjithashtu një numër të caktuar vendesh që janë vetëm anëtarë të NATO-s. Prandaj nuk është parakusht të jesh anëtar i të dyja organizatave. Me pranimin e Finlandës dhe Suedisë, për shembull, shohim se gjithnjë e më shumë vende të BE-së janë gjithashtu anëtarë të Aleancës, dhe disa nga vendet që janë vetëm anëtarë të NATO-s aspirojnë të bëhen gjithashtu anëtarë të BE-së. Dhe mbi të gjitha është një diskutim politik mes vendeve në BE, për të lejuar anëtarësimin e vendeve të tjera. Pra, ky është një diskutim politik në të cilin nuk do të doja të hyja. Por është mirë të kuptohet, për shembull, një fakt interesant, se me pranimin e Finlandës dhe Suedisë, 96 për qind e njerëzve në BE mbrohen nga NATO.
Deri në çfarë mase është Maqedonia e Veriut, por edhe rajoni, objektiv i sulmeve kibernetike, propagandës, lajmeve të rreme?
“Ndoshta nuk jam personi i duhur për këtë pyetje sepse nuk jam maqedonas. Ajo që është e rëndësishme është se nëse një vend sulmohet, për shembull nga një sulm kibernetik, atëherë është detyrë e tij të informojë NATO-n për këtë. Ne kemi një marrëveshje në NATO, por është e mundur që kërcënimet kibernetike të aktivizojnë nenin 5, ku një sulm ndaj njërit është një sulm ndaj të gjitha vendeve. Ky është një vendim interesant politik, por e njëjta gjë vlen edhe për një sulm fizik ndaj një vendi. Vendet e tjera do të informojnë NATO-n për atë që ka ndodhur dhe NATO do të përgjigjet. Gjithçka fillon nga vetë shtetet, dhe në vetë marrëveshjen ka edhe nenin 5 që thotë “Sulmi ndaj njërit është sulm ndaj të gjithëve”, si dhe neni 3 që thotë se, mbi të gjitha, “Çdo shtet është përgjegjës për mbrojtjen e vetes së tij”. Por në rast të një sulmi, vendet e tjera do të ofrojnë ndihmë. Në një situatë kërcënimi kibernetik, shtetet vetë vendosin nëse kanë nevojë për ndihmë apo jo. Në një numër rastesh, NATO ka dërguar ekspertë në Maqedoninë e Veriut për të ndihmuar me problemin. NATO ofron ndihmë vetëm me kërkesë të Maqedonisë së Veriut ose vendeve të tjera. Shohim që keqinformimi dhe kërcënimet kibernetike në përgjithësi po bëhen më të zakonshme. Edhe Aleanca është rregullisht subjekt i kërcënimeve kibernetike, si shumë vende të tjera, gjë që është një problem i madh dhe ajo që NATO mund të bëjë është të ndihmojë Maqedoninë e Veriut të bëhet më pak e cenueshme ndaj këtyre sulmeve.
Ekziston frika se lufta në Ukrainë mund të shndërrohet në një konflikt të ngrirë. Në Ditën e Pavarësisë së Ukrainës, 24 gushtin, ju hodhët një postim në Twitter duke vlerësuar guximin e Forcave të Armatosura të Ukrainës, duke shtuar se Ukraina është në rrugën e fitores. Cila është arsyeja e këtij optimizmi?
“Shumë lajme dhe njerëz flasin negativisht për ofensivën. Që nuk po ndodh aq shpejt ose sipas pritshmërive, por ajo që njerëzit duhet të kuptojnë është shumë e rrezikshme dhe e vështirë. Bëhet fjalë për fusha të minuara 10 km të gjata me pesë deri në gjashtë mina në çdo metër katror. Kështu duket sfida me të cilën po përballen ukrainasit. Për shembull, falë sasisë së madhe të dronëve që ka Rusia, ata kanë një pamje të qartë të fushës së betejës përgjatë frontit dhe kur Ukraina përdori automjete për pastrimin e minave, ata i shkatërruan menjëherë. Kështu, ukrainasit u detyruan të gjenin një taktikë tjetër – të zvarriteshin dhe kështu të hiqnin minat, duke ecur vetëm përpara nëpër terrene të rrezikshme dhe të vështira. Çdo ditë ata përparojnë me 300 metra, jo përpara e mbrapa, por vetëm përpara me 300 metra. Kjo është një humbje prej 300 metrash për Rusinë. Pra, nëse them se Ukraina po humbet nga Rusia, do të thotë se ata po humbasin 300 metra në ditë. Rusët nuk kanë asnjë përfitim, vetëm ukrainasit. Ndoshta më ngadalë se sa duan, por është një situatë jashtëzakonisht e rrezikshme dhe e vështirë. Prandaj, e vetmja gjë që duhet të bëjmë është të vazhdojmë t’i mbështesim dhe të mos i nënçmojmë sepse askush nuk e kupton situatën më mirë se vetë ukrainasit.
.Ju do të thoni “në një kohë ndryshimesh në pushtetin politik dhe kërcënimeve komplekse të sigurisë në rritje, jam plotësisht i bindur se forca e Aleancës së Atlantikut të Veriut është në kohezionin e saj”, nga ana tjetër, së fundmi presidenti francez MaKron bëri thirrje për forcimin e teknologjisë. autonominë dhe pavarësinë e sigurisë së Evropës, si është ky koncept krahas kohezionit të NATO-s që kërkoni?
“Nuk mendoj se njëra deklaratë mohon tjetrën apo se ajo që përmenda – uniteti është në kundërshtim me deklaratën e presidentit francez Makron se Evropa duhet të ketë më shumë liri në zonën industriale teknologjike. Arsyeja për këtë është se nga pikëpamja politike, industria në Evropë duhet të zhvillohet, sepse mundësitë prodhuese të Aleancës dhe botës perëndimore nuk janë aq të mëdha për nevojat. Evropa dhe Shtetet e Bashkuara kanë nevojë për një industri më të madhe të mbrojtjes, një kapacitet më të madh prodhimi për nevojat e municioneve dhe sistemeve të armëve. Nuk është diçka që do të zgjidhet në dy vitet e ardhshme, por në pesë, dhjetë, edhe më shumë. Me atë deklaratë – unë nuk jam politikan francez – por mënyra se si e interpretoj është se presidenti francez po i kërkon BE-së të bëjë diçka më shumë për të përmirësuar zonën teknologjike industriale dhe besoj se kjo nuk përjashton unitetin në Aleancë, sepse Unë po flas për unitet në pikëpamje të vlerave dhe se si ne reagojmë ndaj një situate të tillë në Ukrainë. Uniteti ishte një surprizë për shumë njerëz. Uniteti i Aleancës ishte sigurisht një surprizë për zotin Putin. Dhe uniteti i BE-së, mes NATO-s dhe BE-së, që lejoi vendime të shpejta për sanksionet dhe reagimin tonë ndaj pushtimit. Nuk mendoj se këto dy pohime janë kontradiktore me njëra-tjetrën, por që të dyja janë të sakta.
