Punonjësit në shërbimet doganore janë më të korruptuarit, ndërsa punëtorët shëndetësorë më shpesh kërkojnë ryshfet, thanë qytetarët e Kumanovës të cilët ishin përfshirë në sondazhin për vlerësimin e zonave të prekshme të korrupsionit në nivelin lokal, të kryer nga Shoqata e Demokratikëve Iniciativat (ADI) në pesë komuna. Përgjigjet e tyre ndryshojnë nga qytetarët e Gostivarit, Manastirit dhe Kavadarit që e konsiderojnë gjyqësorin si më të korruptuarin dhe në Shtip në krye të listës janë shërbimet e inspektimit.
Kur u pyetën nga cilat institucione kërkohet më shumë ryshfet, shumica e të anketuarve në të gjitha komunat thanë se kujdesi shëndetësor është i pari, i ndjekur nga policia.
“Lidhur me Kumanovën, hulumtimi tregoi se qytetarët besojnë se ka një rritje të korrupsionit në 10 vitet e fundit dhe se është një rritje e madhe. Kujdesi shëndetësor, policia dhe gjykatat u veçuan si fushat më të rëndësishme, në të cilat qytetarët u kërkoheshin më shpesh ryshfet. Ndërsa sipas përhapjes së korrupsionit sipas rretheve, qytetarët e Kumanovës e konsiderojnë atë doganë. “Unë mendoj se kjo është për shkak të vendndodhjes së Kumanovës, si afërsi me pikat kufitare, kështu që qytetarët kanë kontakte më intensive me qytetarë nga vendet e tjera dhe kontakte më të shpeshta me doganat,” tha Marija Dimitrovska, ekspert dhe një nga autorët e analiza, i cili prezantoi rezultatet. hulumtimi në Kumanovë.
E zakonshme për të gjitha komunat është që qytetarët kanë një perceptim se korrupsioni në dekadën e fundit është rritur ndjeshëm deri në 80 përqind. Analiza e rezultateve të përmbledhura nga pesë komuna tregoi se korrupsioni në Maqedoninë Veriore është më i përhapuri në gjyqësor, i ndjekur nga shërbimet e inspektimit dhe doganat, dhe së fundmi është mbrojtja sociale.
Ekzistojnë dallime midis komunave, kështu që në Gostivar, Manastir dhe Kavadarci gjyqësori renditet i pari, në Kumanovë dogana është e para, ndërsa gjyqësori është në vendin e tretë, dhe në Shtip shërbimet e inspektimit janë të parat, dhe gjyqësori është i dyti. Në të gjitha komunat, arsimi dhe mbrojtja sociale konsiderohen fusha ku korrupsioni është më pak i përhapur.
Qytetarët kanë kontaktet më të shpeshta me institucionet në shëndetësi dhe polici, kështu që atje ata kryesisht përballen me kërkesën për ryshfet, dhe një përqindje më të vogël në gjyqësor. Të dhënat treguan se ryshfet në institucionet e kujdesit shëndetësor kërkohen më shpesh për operacion dhe trajtim, në polici në lidhje me gjobat dhe aksidentet e trafikut, në komuna për çështje urbane dhe ndërtim, dhe në arsim për marrjen e provimeve universitare.
“Sipas qytetarëve, faktori më i rëndësishëm për korrupsion është dëshira për pasurim të shpejtë të njerëzve në pushtet, dhe më pak e rëndësishme është të ardhurat e ulëta të nëpunësve publikë. Në fakt, shumica e të anketuarve janë të mendimit se dëshira për përfitime personale, mbi të gjitha materiale, është një motiv për sjellje korruptive. “Natyrisht, ligjet e paqarta, institucionet e dobëta dhe procedurat e gjata janë të lidhura me këtë fenomen,” tha Katica Mihajlovic, koordinatore e projektit ADI.
Qytetarët ishin pothuajse unanimë se nuk raportojnë korrupsion sepse nuk u besojnë institucioneve dhe nuk besojnë se raporti i tyre do të veprohet. Atëherë ata kanë frikë se anonimati nuk do të respektohet dhe ekziston frika e hakmarrjes. Vetëm një e treta e të anketuarve dinë ku të raportojnë korrupsionin, dhe ata i konsiderojnë mediat si faktorin më të rëndësishëm në luftë.
“Konsistenca është treguar në pikëpamjet e njerëzve të Kumanovës me komunat e tjera në lidhje me atë se kush mund të jetë një aktor aktiv në luftën kundër korrupsionit. Kjo është media. Badshtë keq që qytetarët demonstrojnë mosbesim në institucione. Ata nuk mendojnë se gjykatat, prokuroria publike, policia do të bëjnë punën e tyre dhe se institucionet kompetente do të veprojnë në lidhje me raportet e korrupsionit dhe për këtë arsye ata as nuk vendosin të raportojnë, ata mendojnë se institucionet janë të dobëta. “Këto pikëpamje ndahen më shumë nga maqedonasit sesa shqiptarët, nga ana tjetër, ne kemi më shumë raste në mesin e qytetarëve shqiptarë në të cilat u raportua se ata u kërkuan ryshfet vitin e fundit,” tha Dimitrovska.
Pas shpalljes së rezultateve të hulumtimit, Dimitrovska beson se hapat e ardhshëm që shteti duhet të ndërmarrë është të marrë në konsideratë arsyet e besimit të ulët të qytetarëve dhe perceptimin e tyre të mosfunksionimit të institucioneve, dhe mbi këtë bazë të bëjë strategji në të cilat besimi do të të ndërtohet. midis institucioneve dhe qytetarëve.
