Sowtveri për spiunim përdoret në shumë vende evropiane. Të drejtat demokratike janë nën kërcënim, pretendon raporti i Parlamentit Evropian.
Kur Elon Musk bleu Twitter-in, Komisioneri Evropian për Tregun e Brendshëm, Thierry Breton, paralajmëroi menjëherë kompaninë amerikane se duhet të respektojë rregullat e konkurrencës që zbatohen në Bashkimin Evropian. E kur bëhet fjalë për keqpërdorimin e spyware nga qeveritë evropiane, pothuajse askush në institucionet evropiane në Bruksel nuk është i interesuar për këtë, kritikon reporterja evropiane e të ashtuquajturit komiteti Pega në Parlamentin Evropian, përfaqësuesja holandeze e BE-së Sophie Veld. Në të njëjtën kohë, thotë ai, është një kërcënim serioz për të drejtat demokratike kur qeveritë evropiane, nën maskën e shqetësimit për sigurinë kombëtare, përdorin Pegasus dhe programe të ngjashme në mënyrë të pakontrolluar dhe spiunojnë kritikët e qeverisë, gazetarët apo kundërshtarët, shkruan Deutsche. Welle.
Afera Europiane
“Abuzimi është një punë pan-evropiane,” tha raporti i përkohshëm i komitetit hetimor të paraqitur nga Sophie Veld të martën (8 nëntor). “Vendet anëtare përdorën softuer për të monitoruar qytetarët e tyre për qëllime politike, domethënë për të mbuluar korrupsionin dhe aktivitetet kriminale. Në të njëjtën kohë, siç shtoi ajo, asnjë institucion kombëtar nuk ishte i gatshëm të dorëzonte informacion specifik në Parlamentin Evropian, kështu që komisioni duhej të mbështetej në të dhënat e disponueshme publikisht në punën e tij.
Komiteti megjithatë është i bindur se ka arritur të mbledhë një numër të konsiderueshëm faktesh: “Nëse enigma përbëhet nga 1000 copë, ne kemi 900 pjesë në duart tona”, thotë Sophie in’t Veld. Mund të supozohet se të gjitha vendet anëtare të BE-së kanë blerë spyware dhe se disa po fitojnë para nga tregtimi i tyre, shton përfaqësuesi holandez në parlamentin e BE-së.
“Qiproja dhe Bullgaria janë qendra eksporti, Irlanda organizon marrëveshje tatimore. Dhe Luksemburgu është një qendër financiare për shumë aktorë mes producentëve”. I ashtuquajturi Wiretapper’s Ball, një takim vjetor i aktorëve të industrisë, mbahet në Pragë në vend të Maltës dhe njihet si vendi i preferuar i takimit të protagonistëve kryesorë, shton ajo.
Shembulli më i famshëm është kompania izraelite NSO, e cila prodhon softuerin spiun Pegasus – i cili së fundmi shkaktoi një skandal të madh politik në Greqi. Kjo kompani ka zyra përfaqësuese në Qipro dhe Bullgari, dhe kryen transaksione financiare përmes Luksemburgut. OJQ-të përfitojnë nga tregu i brendshëm i BE-së dhe liria e lëvizjes brenda Bashkimit Evropian. Shitja e programeve kompjuterike organizohet me vetëdije në mënyrë jo transparente dhe struktura financiare është komplekse, thuhet në raportin e paraqitur në Bruksel: “Biznesi po lulëzon, është fitimprurës”.
Greqia, Hungaria, Polonia…
Viktima më e famshme e spiunazhit nga politikanët dhe gazetarët e opozitës në Greqi është kreu i partisë socialdemokrate Pasok dhe eurodeputeti Nikos Androulakis. Celulari i tij ishte “infektuar” me softuerin e mbikqyrjes Predator.
Ndërkohë, listat e viktimave të mundshme të monitorimit të paautorizuar janë më të gjata. Fundjavën e kaluar, kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis përsëri mohoi të kishte lidhje me zbulimet e fundit. Është e turpshme të pretendosh se kryeministri ka spiunuar ministrat e tij”, tha ai në stacionin ANT1.
Eksperti i medias në Universitetin e Selanikut, Nikos Marantsidis, mendon se kreu i qeverisë është shumë i përgjegjshëm: “Së pari tha se gjithçka është në përputhje me ligjin dhe tani thotë se do të zgjidhë problemet me Pegasus dhe Predator. . Është e pamundur të besosh gjithçka që ai thotë”, pohon Marantsidis. Dhe shton se më e keqja është se besimi i grekëve në demokracinë në vendin e tyre është tronditur thellë për shkak të kësaj afere: “Shumë janë të tronditur sepse po hyjmë sërish në një fazë autoritare”. Ndërkohë, qeveria greke njofton se dëshiron të ndalojë shitjen e spyware.
Raporti i Parlamentit Evropian trajton gjerësisht veprimet e qeverive në Budapest dhe Varshavë. Thuhet se Hungaria është një nga vendet e para të BE-së që përfshihet në një skandal vëzhgimi. Sipas organizatës për të drejtat e njeriut Amnesty International, në atë vend u vëzhguan më shumë se 300 aktivistë politikë, gazetarë, avokatë dhe persona të tjerë. “Përdorimi i Pegasus duket të jetë pjesë e një strategjie për shkatërrimin e llogaritur strategjik të lirisë së medias dhe lirisë së mendimit nga qeveria (hungareze),” thuhet në raport.
Vitin e kaluar, Polonia praktikisht hoqi kufizimet në mundësitë e mbikëqyrjes ligjore: “Të drejtat e viktimave janë minimizuar dhe mjetet juridike janë bërë të parëndësishme në praktikë,” pretendon raporti. Partia në pushtet ka kontroll të plotë mbikëqyrës dhe viktimat nuk kanë kujt t’i drejtohen për ndihmë, shtoi ajo.
Apel nga Amnesty International
Ndërkohë, Amnesty International ka mbledhur më shumë se 100,000 nënshkrime në një peticion dërguar Kombeve të Bashkuara për të ndaluar shitjen dhe shpërndarjen e spyware.
“Ekziston një nevojë urgjente për mbrojtje më të mirë të të drejtave të njeriut kur bëhet fjalë për eksportin e teknologjisë së mbikëqyrjes,” shkruan drejtoresha e përgjithshme e Amnesty, Agnes Callamard.
“Ne jemi aktualisht në mes të një krize globale spyware, në të cilën sferat private të gazetarëve, aktivistëve dhe avokatëve po synohen për heshtje ose frikësim.”
Anëtarët e OKB-së duhet të ndalojnë praktikën ose të përdorin një softuer të tillë si mjet presioni ose ta tolerojnë këtë praktikë, shtoi ajo, transmeton Dojçe Vele.
