www.telegrami.mk
lajmi aktiv që qarkullon
=======================================================
lajmi interaktiv ]
Pyetje për Qeverinë
pyetje thelbësore me bazë të dhënash zyrtare: Nëse shkalla e papunësisë bie vetëm pak, ndërsa numri i të papunëve ndryshon minimalisht dhe popullsia aktive përgjithësisht nuk rritet, a mundet kjo ulje të jetë më shumë rezultat i emigrimit dhe çregjistrimit, sesa krijimi i vendeve të punës reale?
Ministria e Ekonomisë në RMV nuk është institucioni kryesor për punësimet. Deklaratat e tilla janë politikisht të paqarta dhe institucionalisht të gabuara
Këto janë fakte të shkruara, jo konstatime politik
Ikja e të rrinjëve si ulje e papunsisë
Formalisht po llogaritet si ulje e papunësisë, por realisht është pjesërisht statistikë e fryrë.Ikja e të rinjve dhe fshirja nga regjistrat ndikon drejtpërdrejt në uljen e papunësisë në statistika. Kjo nuk do të thotë se vendi ka më shumë punë, por se ka më pak njerëz që numërohen si të papunë.
Ikja e të rinjve ul papunësinë në letër
Kur të rinjtë largohen nga Maqedonia dhe çregjistrohen nga Enti i Punës, ata nuk numërohen më si të papunë. Kjo ul automatikisht përqindjen, edhe pse nuk është hapur asnjë vend i ri pune në ekonomi.
Papunësia matet mbi ata që janë “aktivë”
Nëse dikush:
- largohet jashtë,
- dorëzohet nga kërkimi i punës,
- fshihet nga regjistri,
2500 punësime shtetërore ≠ rritje ekonomike
Punësimet në administratë:
- nuk krijojnë prodhim,nuk rrisin konkurrencën,nuk mbajnë të rinjtë në vend.
Avancimet nuk janë punësime të reja
800 avancime nuk ulin papunësinë fare – janë vetëm rrotullime brenda sistemit.
“Ulje drastike” nga 13% në 11,5% është e debatueshme
Pa të dhëna për:
- sa persona janë larguar nga vendi,
- sa janë çregjistruar nga Enti i Punës,
- sa vende pune janë krijuar në sektorin privat,
Papunësia po bie, por edhe rinia po ikën. Kjo nuk është sukses – është alarm.
Faktet, shkurt e qartë:
- Punësimet dhe politikat aktive të tregut të punës
Bien kryesisht nën:- Ministrinë e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë
- Entin për Punësim (APRSM)
Këto institucione: - menaxhojnë regjistrin e të papunëve,
- zbatojnë masat për punësim,
- raportojnë statistikat reale.
- Ministria e Ekonomisë
Ka rol indirekt, jo ekzekutiv:- klimë biznesi,
- investime,
- politika industriale.
Nuk punëson njerëz, as nuk menaxhon listat e papunësisë.
- Punësimet në administratë shtetërore
Nuk janë sukses i Ministrisë së Ekonomisë, sepse:- varen nga çdo ministri veç e veç,
- realizohen përmes Agjencisë për Administratë dhe Qeverisë,
- janë vendime politike dhe buxhetore, jo ekonomike.
- Problemi real në deklaratat e Durmishit
Ai: - merr kredi për diçka që nuk është kompetencë e tij direkte,
- përzien punësime administrative me tregun real të punës,
- anashkalon faktin që ikja e të rinjve ndikon drejtpërdrejt në shifra.
Ministria e Ekonomisë flet për ulje të papunësisë, por regjistrat dhe masat i mban një resor tjetër. Kjo e bën narrativën politike të brishtë dhe lehtësisht të kontestueshme.A po ulet papunësia apo po zbrazet vendi?
Deklaratat e Ministrit të Ekonomisë dhe Punës, Besar Durmishi, për uljen “drastike” të papunësisë nga 13 në 11,5 për qind kërkojnë sqarim institucional dhe analizë reale të shifrave.
Së pari, politikat aktive të punësimit dhe menaxhimi i regjistrit të të papunëve nuk bien nën kompetencën direkte të Ministrisë së Ekonomisë, por nën Ministrinë e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë, si dhe Entin për Punësim. Kjo e bën problematike marrjen e meritave për një proces që administrohet nga një resor tjetër.
Së dyti, ulja e papunësisë nuk mund të trajtohet si sukses ekonomik pa u analizuar faktori i emigrimit. Largimi masiv i të rinjve dhe çregjistrimi i tyre nga Enti për Punësim ndikon drejtpërdrejt në uljen statistikore të papunësisë, pa krijuar vende reale pune në ekonomi.
Sa i përket mbi 2.500 punësimeve në institucionet shtetërore dhe 800 avancimeve, këto nuk përfaqësojnë rritje të tregut të punës. Avancimet nuk ndikojnë fare në uljen e papunësisë, ndërsa punësimet administrative – sidomos ato të përkohshme dhe para cikleve zgjedhore – nuk janë indikator zhvillimi ekonomik, por vendime buxhetore dhe politike.
Pa të dhëna të qarta për numrin e vendeve të reja të punës në sektorin privat, për nivelin e emigrimit dhe për strukturën e të punësuarve, deklaratat për “ulje drastike” të papunësisë mbeten statistikisht të mangëta dhe politikisht të njëanshme.
Papunësia mund të bjerë në letra, por nëse rinia ikën, problemi vetëm sa thellohet.
ULJE PAPUNËSIE APO MANIPULIM STATISTIKASH?
Ministri i Ekonomisë dhe Punës, Besar Durmishi, deklaron se papunësia në Maqedoninë e Veriut ka rënë “në mënyrë drastike” nga 13% në 11,5%. Por pyetja kryesore mbetet: a është kjo ulje rezultat i vendeve reale të punës apo i zbrazjes së vendit nga të rinjtë?
Kush i mban realisht statistikat e papunësisë? Ministria e Ekonomisë apo Ministria e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë bashkë me Entin për Punësim? Nëse regjistrat dhe masat administrohen nga një resor tjetër, me çfarë baze Ministria e Ekonomisë merr merita për shifra që nuk i prodhon vetë?
Sa persona janë çregjistruar nga Enti për Punësim për shkak të emigrimit gjatë vitit 2024 dhe 2025? Sa prej tyre janë të rinj nën 35 vjeç? Pa këto të dhëna, çdo deklaratë për “ulje drastike” të papunësisë është gjysmë e vërtetë.
A mund të quhet sukses ekonomik punësimi i mbi 2.500 personave në administratën shtetërore, shumë prej tyre me kontrata të përkohshme dhe në prag të zgjedhjeve lokale? A është kjo politikë punësimi apo thjesht zgjerim i aparatit shtetëror?
Çfarë ndikimi kanë 800 “avancime” në uljen e papunësisë, kur këto nuk krijojnë asnjë vend të ri pune? Pse këto shifra prezantohen si sukses, kur nuk kanë efekt real në tregun e punës?
Sa vende të reja pune janë hapur në sektorin privat, që është shtylla e vetme e qëndrueshme e ekonomisë? Pa këtë informacion, statistikat e papunësisë mbeten të zbrazëta dhe të manipuluara.
Nëse papunësia po ulet sepse qytetarët po largohen nga vendi ose po fshihen nga regjistrat, atëherë kjo nuk është reformë – është dështim i politikave ekonomike dhe sociale.
Publiku meriton përgjigje të sakta, jo shifra të përdorura për propagandë politike.
Të dhëna zyrtare nga enti për punsim
të dhëna zyrtare nga Institucioni Shtetëror i Statistikave (i cili bën anketën zyrtare të fuqisë punëtore, bazë për papunësi) dhe nga Enti për Punësim (të cilit i referohet regjistri i të papunëve).
Statistikat zyrtare të papunësisë (Nga Enti Shtetëror i Statistikave/Statistical Office – të dhëna më të fundit):
• Në tremujorin e tretë të vitit 2025, shkalla e papunësisë ishte 11,5 %, dhe numri i personave të papunë rreth 91.765 persona. Kjo është sipas të dhënave të anketës së fuqisë punëtore të publikuar nga Enti Shtetëror i Statistikave.
Trend historik i papunësisë:
• Në vitin 2023, shkalla zyrtare e papunësisë ishte 13,1 %, me rreth 103.351 persona të papunë sipas statistikave nga ESHS.
• Para kësaj, në tremujorin e dytë dhe të parë të 2024, shifrat ishin rreth 12,5 % – 12,9 % papunësi, me rreth 98 – 101 mijë persona të papunë.
Shënim metodologjik i rëndësishëm:
• Që nga viti 2023, matja e fuqisë punëtore (përfshirë papunësinë) është bërë sipas rregullave të përputhura me standardet e BE-së, që ndërpret seritë e vjetra statisitike dhe kërkon vëmendje kur shikohet trendi.
Në praktikë kjo do të thotë:
- Statistikisht, papunësia ka rënë nga 13,1 % (2023) në 11,5 % (vjeshta e 2025), dhe numri total i të papunëve është ulur sipas anketës zyrtare.
- Por këto shifra nuk tregojnë nëse ajo ulje është për shkak të krijimit të vendeve të reja të punës apo për shkak të zvogëlimit të fuqisë punëtore përmes emigrimit dhe çregjistrimit (çka nuk matet direkt nga entitetet publike të statistikave).
Të dhëna zyrtare për papunësinë në RMV
2023 (viti i plotë)
- Shkalla e papunësisë ishte 13,1 % me rreth 103 351 persona të papunë në fuqinë punëtore.
2024 (tremujorë)
- Në tremujorin e tretë 2024, papunësia ishte 12,3 % me rreth 98 322 të papunë.
- Në tremujorin e katërt 2024, shkalla e papunësisë ra në 11,9 % me rreth 94 795 të papunë.
2025 (të dhëna të regjistruara)
- Sipas Entit për Punësim, në korrik 2025 kishte rreth 96 618 persona të regjistruar si të papunë.
- Qeveria pretendon se papunësia do të bjerë më tej (në rreth 11,1 % deri në fund të vitit) — por këto janë projections, jo të dhëna zyrtare të fundit të publikuara nga statistikat e fuqisë punëtore.
Çfarë tregojnë këto të dhëna në praktikë?
Trend zbritës i papunësisë:
Ekziston një trend gradual i uljes së shkallës së papunësisë nga 13,1 % (2023) në rreth 11,9 % në fund të 2024 dhe më poshtë në 2025.
✔ Numri i të papunëve mbetet afër 95–100 mijë:
Edhe kur shkalla bie, numri absolut nuk bie dhjetëra mijëra, gjë që sugjeron se ndryshimet janë të vogla dhe jo revolucionare.
Të dhënat nga Enti i Statistikave (bazuar në anketë të fuqisë punëtore) janë standardi për matjen e papunësisë.
- Regjistrat e Entit për Punësim ndryshojnë lehtë nga shifrat e statistikave sepse regjistrimi është subjekt i procesit administrativ (çregjistrim, emigrim, etj.)…
- ========================================
- https://telegrami.mk/kur-ministri-bekteshi-pjeserisht-thote-te-vertetenkur-flet-per-cmimin-e-vezeve-po-lan-duart-nga-pjesa-e-vet-e-pergjegjesise/
- =================================
- https://telegrami.mk/mickoski-per-vonesat-e-ndihmes-sociale-ka-keqperdorime-ka-persona-qe-marrin-mbi-60-mije-denare-ne-muaj/
- ===========================================================
- https://telegrami.mk/jep-doreheqje-kryeprokurori-kocevskivideo/
- www.telegrami.mk
Mesut Shabani Tetovë
