El Salvadori, një nga pikat e nxehta për numrin e vrasjeve në botë, raportoi diçka tepër të pazakontë në fillimet e pandemisë së koronavirusit – katër ditë pa asnjë vrasje.
Vendet fqinje, Guatemala dhe Hondurasi gjithashtu kanë përjetuar ulje të vrasjeve. Për vendet që shpesh kanë udhëhequr botën në numrin e vrasjeve për frymë, ky zhvillim është i mirëpritur.
Qytetet e mëdha në mbarë Shtetet e Bashkuara kanë raportuar gjithashtu rënie në vjedhje, sulme, vrasje, plaçkitje dhe plagosjet e rënda – të gjitha për shkak të urdhrave për qëndrimin në shtëpi dhe mundësive më të pakta për krimin.
Vende nga mbarë globi kanë raportuar rënie të krimit, një aspekt i mirë ndoshta i pandemisë që po riformulon botën.
Në pamje të parë, bllokimet globale dhe karantinat duket se kanë shtypur krimin dhe kanë zvogëluar përhapjen e koronavirusit. Por zyrtarët e zbatimit të ligjit dhe analistët thonë se një vështrim i dytë zbulon një pamje më të ndërlikuar dhe shqetësuese. Krimi kibernetik ka shpërthyer, me raporte në rritje për një shtim të sulmeve shantazuese (ransomware).
Krimi që njoftohet në titujt kryesorë të lajmeve mund të ketë rënë, dhe statistikat mund të jenë përmirësuar, por analistët thonë se ndërsa pandemia po riformaton gjeopolitikën dhe ekonominë, ajo po bën të njëjtën gjë në botën e krimit.
Bandat, mafia dhe bizneset e vogla
Grupet e krimit të organizuar kanë përfituar nga mundësitë e reja të paraqitura nga pandemia, që nga veprimi në mënyrë të heshtur si furnizues për qeveritë, e deri te shërbimi si “partnerë të shtetit në ruajtjen e rendit”, paralajmëron në një raport të fundit Iniciativa Globale kundër Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar, një rrjet i ekspertëve të pavarur globalë dhe rajonalë me seli në Gjenevë, Zvicër.
Në El Salvador, bandat e rrugës pas shumicës së vrasjeve që kanë pllakosur vendin kanë qenë duke zbatuar një ndalimqarkullimi të urdhëruar nga qeveria, i cili është zgjatur deri muajin e ardhshëm. Duke tundur shkopa bejsbolli dhe duke lëshuar kërcënime makabre, bandat i kanë mbajtur lagjet e tyre nën kontroll. Altruizmi nuk ka të bëjë me këto raste, thonë vëzhguesit lokalë. Vetë procesi i zbatimit forcon autoritetin e tyre.
Në Itali, grupet mafioze kanë përfituar nga rritja e varfërisë dhe dëshpërimit ekonomik në jug për ta paraqitur veten si një alternativë përballë shtetit.
Giuseppe Provenzano është ministri i kabinetit përgjegjës për Mezzogiornon, pjesën jugore të pazhvilluar të Italisë që ka qenë pas prej kohësh krahasuar me veriun e pasur të vendit. Muajin e kaluar, ai paralajmëroi për rrezikun e bandave që kërkojnë të tejkalojnë shtetin duke ofruar para të thata dhe “kredi” për bizneset e vogla të dëshpëruara për fonde për të qëndruar në treg. Kjo u jep grupeve të krimit më shumë shanse për të blerë një pjesë më të madhe të ekonomisë legjitime.
Gazetari hetues Roberto Saviano, autor i librit “Gomorra”, një bestseller për mafien Kamorra me seli në Napoli, i tha gazetës la Repubblica, “Pandemia është mjedisi ideal për mafian, dhe arsyeja është e thjeshtë – nëse jeni i uritur, ju po kërkoni bukë; nuk ka rëndësi nga cila furrë është pjekur dhe kush po e shpërndan“.
Rekrutimi është më i lehtë, gjithashtu, për mafiozët, të cilët kanë shfrytëzuar tradicionalisht varfërinë dhe dëshpërimin e popullit të Mezzogiorno dhe e kanë prezantuar veten si kujdestarët e tyre të vërtetë.
Me një numër të madh të subvencioneve qeveritare, grante dhe kontrata të rregulluara me nxitim në sektorin publik, organizatat mafioze janë gati të pasurohen dhe të mashtrojnë shtetin. Të përfshira në biznes dhe sistemin bankar, si dhe në politikë, bandat si Kamorra kanë kohë që ushqehen nga sektori publik, duke orientuar kontrata mashtruese drejt tyre, veçanërisht në ndërtim, për të korrur fitime masive.
Kujdesi shëndetësor ka qenë gjithashtu në objektivin e tyre. Javën e kaluar, policia italiane arrestoi koordinatorin e koronavirusit të Siçilisë dhe nëntë zyrtarë të tjerë të kujdesit shëndetësor me akuzën e marrjes së ryshfeteve për të kanalizuar kontratat e pajisjeve mjekësore dhe kontratat e shërbimeve drejt kompanive të lidhura me mafien.
Vlerësuar në rreth 660 milionë dollarë, kontratat datojnë në vitin 2016. Policia financiare e Siçilisë nuk ka dyshime se ndërsa gërmojnë më thellë, ata do të gjejnë kontrata më të fundit të epokës së pandemisë.
Sipas dokumenteve të gjykatës, mafia merrte një pjesë prej rreth 5%. Gianluca Angelini nga policia financiare u tha gazetarëve se kishin zbuluar “një qendër të vërtetë të pushtetit … në të cilën zyrtarë të pandershëm publikë, biznesmenë të paskrupullt dhe sipërmarrës janë të gatshëm të bëjnë gjithçka për të marrë kontrata me vlerë miliona.”
Trafiku i drogës
Për bandat ndërkombëtare të narkotikëve që disponojnë rezerva masive të parave dhe depo të mbushura me drogë, siç janë kartelet meksikane dhe kolumbiane, pandemia ka dëmtuar tregtinë e tyre duke goditur rrjetet e tyre të kontrabandës dhe shpërndarjes. Por ata kanë qenë në gjendje të përshtaten, thonë analistët.
“Rrugët e mbyllura të trafikimit janë zëvendësuar me të reja, dhe marrjedhëniet në rrugë janë zëvendësuar me dërgesa derë më derë“, thuhet në një raport të Projektit të Raportimit të Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit (OCCRP), një rrjet i qendrave të pavarura të mediave dhe gazetarëve.
OCCRP-ja zbuloi në një hetim të kohëve të fundit se çmimi në rrugë për narkotikët ishin rritur me rreth 30%.
“Në Kolumbi, prodhuesi më i madh në botë i kokainës, ndalim-qarkullimi dhe përpjekjet e qeverisë kundër drogës kanë frenuar disi procesin e prodhimit, ndërsa kufizimet e udhëtimit kanë mbyllur disa rrugë të rëndësishme eksporti, siç janë gomonet“.
Sidoqoftë, OCCRP thotë se, “Në tregjet që shërbejnë si destinacion në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara, autoritetet ende po kapin ngarkesa të mëdha me frekuencë të jashtëzakonshme – një shenjë se kontrabandistët e drogës janë akoma duke bërë një tregti të shpejtë“.
Për organizatat e tjera kriminale, pandemia u ka dhënë atyre mundësi të reja mashtrimi, nga tregtimi me barna nën standarde dhe ndoshta të rrezikshme, deri duke u ofruar qeverive dhe konsumatorëve pajisje mbrojtëse personale të falsifikuara, përfshirë këtu edhe maska për fytyrën.
Një organizatë kriminale mashtroi qeverinë rajonale gjermane të Rinit Verior-Vestfali me 2.6 milion dollarë për paisje mbrojtëse që nuk ekzistonin. Pagesat u bllokuan në kohë nga ndërhyrja e alarmuar e zyrtarëve ligjzbatues.
