www.telegrami.mk
Për ndryshimet Ministresha e Arsimit në RMV Janevska duhet të konsultohet me ekspertë profesional jo njerëz partiak.investigon www.telegrami.mk Në realitet, për të ndryshuar sistemin arsimor në Maqedoninë e Veriut dhe për të arritur rezultate të matshme në testet ndërkombëtare si PISA dhe TIMSS, duhen të paktën 8–12 vjet.
Ja pse:
- Kohë për reforma strukturore: Ndryshimet në kurrikula, metoda mësimdhënieje, trajnim të mësuesve dhe optimizim të rrjetit shkollor kërkojnë disa vite që të implementohen dhe të konsolidohen.
- Mësuesit dhe trajnimi: Trajnimi i mësuesve për teknika moderne të mësimdhënies dhe për përqendrim te kuptimi i leximit dhe matematikës funksionale kërkon cikle të plota të trajnimeve dhe praktikës. Një mësues mund të fillojë të ndikojë realisht pas 2–3 viteve të trajnuara, por efekti i përgjithshëm vërehet pas 5–6 viteve.
- Nxënësit aktualë: Rezultatet ndërkombëtare maten te nxënësit 15-vjeçarë. Nëse ndryshimet fillojnë tani, nxënësit që janë 10–12 vjeç tani do të jenë ata që do të tregojnë përmirësimin real pas 3–5 viteve, ndërsa efekti i plotë do të shihet kur grupi i plotë i nxënësve kalon të gjitha ciklet e arsimit fillor dhe të mesëm.
- Ndryshimet infrastrukturore: Optimizimi i rrjetit shkollor, orari i zgjatur dhe përmirësimi i kushteve fizike dhe teknologjike kërkon investime të konsiderueshme dhe kohe për t’u implementuar në të gjitha shkollat.
Pra, një cikël i parë i përmirësimit mund të shihet pas 4–5 vitesh, por efekti i qëndrueshëm dhe i matshëm në renditjet ndërkombëtare do të kërkojë 8–12 vjet me politika të qëndrueshme dhe vazhdimësi në investime.
Situata e arsimit në Maqedoninë e Veriut është e njëjtë prej vitesh dhe nuk ka përparim të dukshëm në krahasim me vendet e tjera. Vitet 2024 dhe 2025 nuk sollën ndryshime radikale – indekset ndërkombëtare, si PISA për arritjet e nxënësve, vazhdojnë të tregojnë performancë të ulët krahasuar me mesataren evropiane.analizon www.telegrami.mk
Arsimi këtu mbetet jashtë top-listave evropiane dhe botërore, duke reflektuar probleme strukturore si:
- Programet mësimore të vjetruara dhe jo të përqendruara te aftësitë kritike dhe teknologjia.
- Infrastrukturë shkollore jo adekuate dhe mungesë investimesh.
- Trajnim i pamjaftueshëm i mësuesve dhe largimi i talentëve drejt vendeve të tjera.
- Pabarësi rajonale dhe mungesë standardizimi në cilësinë e mësimdhënies.
Nëse nuk ka reforma thelbësore, ky stagnim do të vazhdojë edhe në vitet në vijim.Krahasim sa më konkret midis Maqedonia e Veriut dhe disa vende/mesataresh evropiane / të rajonit sipas të dhënave më të fundit (kryesisht nga OECD / Western Balkans Competitiveness Outlook etj.).hulumton www.telegrami.mk
Situata e Maqedonisë së Veriut sipas PISA 2022/2023
Sipas raportit të përgjithshëm të 2024 për arsim, vendi mori skorë modestë në politika arsimore dhe përgatitje për tranzicionin drejt “green‑digital” — nën mesataren e rajonit WB6. OECD+1
Në testin ndërkombëtar PISA 2022, 15-vjeçarët në Maqedoninë e Veriut morën rreth 389 pikë në matematikë, 359 pikë në lexim dhe 380 pikë në shkencë. new.mia.mk+2OECD+2
Krahasuar me vitin 2018, ka pasur rënie: matematikë –6 pikë, lexim –34, dhe shkencë –33. Koha+2Mia.mk+2
Një përqindje e lartë nxënësish (15 vjeç) nuk arrijnë aftësitë bazë (“niveli 2”) — për lexim rreth 73.6%, për matematikë 66.2%, dhe për shkencë 65.3%. westernbalkans-infohub.eu+2westernbalkans-infohub.eu+2
Nuk ka përmirësim — përkundrazi, treguesit e PISA tregojnë regres në të tre lëndët kryesore dhe pjesa më e madhe e nxënësve nuk arrijnë nivelin bazë.Krahasim me rajonin dhe Evropën (WB6 / OECD / disa vende)
Edhe vendet më të forta në Evropë (sipas të dhënave “top” në PISA) arrijnë rezultate me qindra pikë më shumë — që tregon një hendek të madh mes Maqedonisë dhe standardeve evropiane. Alsat+2vijesti.me+2
Mesatarja për vendet e OECD-së në PISA 2022 ishte shumë më lart: matematikë ~ 472, lexim ~ 476, shkencë ~ 485 pikë. vijesti.me+1
Në grupin e vendeve “Western Balkans (WB6)”, mesatarja e matematikës në 2022 ishte rreth 391 pikë — Maqedonia mbetet pak poshtë kësaj me 389 pikë. OECD+1
Disa fqinj / vende të rajonit (p.sh. Serbia, Croatia, ndoshta edhe Slovenia) paraqesin rezultate shumë më të larta — sidomos ato me arsim më afër standardeve evropiane. fren.org.rs+2vijesti.me+2
Maqedonia është praktikisht “nën” mesatare edhe të rajonit WB6, dhe shumë më “poshtë” standardeve që vendet e zhvilluara evropiane ofrojnë.Çfarë pasqyrojnë këto numra — dhe kufizimet
Çfarë pasqyrojnë:
- Sistemi arsimor nuk po arrin të përgatisë 15‑vjeçarë me aftësi minimale funksionale në lexim, matematikë, dhe shkencë.
- Një pjesë e madhe nxënësish mbetet me “performance të dobët” — rrezik që mos të vazhdojnë arsimin e mëtejshëm.
- Krahasuar me rajonin dhe Evropën, hendeku është i madh — kjo ndikon negativisht edhe në mundësitë e integrimit të rinisë në tregun evropian.
Kufizime / aspekte që duhen vlerësuar me kujdes:
Pabarësitë socio‑ekonomike ndikojnë shumë — nxënësit nga kushte më të vështira kanë shumë më pak shanse të arrijnë nivele të pranueshme. OECD+1
Testet si PISA e matin “functional knowledge” jo vetëm memorizim, kështu që rezultatet reflektojnë sa sistemi edukativ përgatit për realitetin — dhe jo vetëm sa përhodh librat. OECD+1
Ka përpjekje reforme — për shembull, ndryshime në kurrikula dhe përfshirje të “green & digital skills”. Por rezultatet e tyre ende s’kanë dalë. westernbalkans-infohub.eu+1
Maqedonia e Veriut — sipas të dhënave të fundit ndërkombëtare — është larg standardeve të vendeve të zhvilluara, por edhe poshtë shumë prej vendeve të rajonit. Nuk ka përparim të dukshëm midis 2018 dhe 2022/2024, dhe pjesa më e madhe e nxënësve mbetet me njohuri nën nivel të pranueshëm. Reforma që po tentohen — ndryshime në kurrikula, digitalizim, “green‑digital skills” — janë në fillim.përfundon hulumtimin www.telegrami.mk
