Një vendim që ka tronditur skenën ndërkombëtare, presidenti amerikan Donald Trump ka njoftuar se Shtetet e Bashkuara do të rifillojnë testet me armë bërthamore, një praktikë që nuk është zhvilluar prej më shumë se tridhjetë vitesh.
Deklarata, e bërë publike përmes rrjeteve sociale pak para takimit me presidentin kinez Xi Jinping, ka ngjallur valë reagimesh në të gjithë botën, duke vënë në qendër të vëmendjes rrezikun e një gare të re armatimesh.
Trump, duke e shpjeguar vendimin e tij, deklaroi se “Shtetet e Bashkuara zotërojnë më shumë armë bërthamore se çdo vend tjetër. Ky objektiv u arrit gjatë mandatit tim të parë, përmes modernizimit të plotë të arsenalit. Për shkak të programeve të testimit të vendeve të tjera, kam urdhëruar Departamentin e Luftës të nisë menjëherë testimet tona bërthamore. Nuk e dëshiroja këtë, por nuk kisha zgjidhje tjetër.”
Siç shkruan “La Repubblica”, ky vendim vjen si një sinjal që i drejtohet drejtpërdrejt si Moskës ashtu edhe Pekinit, duke përforcuar idenë se SHBA-të synojnë të riafirmojnë epërsinë e tyre ushtarake në një moment kur ekuilibrat globalë janë më të brishtë se kurrë.
Një mesazh i koduar për Moskën dhe Pekinin
Në sfondin e tensioneve të vazhdueshme me Rusinë dhe Kinën, ky vendim shihet si pjesë e një strategie demonstrative të forcës.Nga njëra anë, Vladimir Putin vazhdon të kërcënojë Perëndimin me retorikë agresive dhe testime raketash, ndërsa nga ana tjetër, Xi Jinping ka urdhëruar ushtrinë kineze të jetë “gati për pushtimin e Tajvanit” deri në vitin 2027.
Sipas analistëve ndërkombëtarë, Trump mund të ketë synuar që përmes këtij hapi të paralajmërojë kundërshtarët gjeopolitikë se SHBA-të mbeten forca dominuese ushtarake në botë dhe nuk kanë ndërmend të lejojnë asnjë lloj barazimi strategjik.
Vendimi vjen gjithashtu në një moment kritik për luftën në Ukrainë, ku përpjekjet diplomatike për paqe mbeten të ngadalta. Burime pranë administratës amerikane pohojnë se ky veprim mund të jetë pjesë e një taktike presioni ndaj Rusisë, për ta detyruar të marrë seriozisht negociatat për përfundimin e luftës.
Reagimet ndërkombëtare
Reagimi i parë publik erdhi nga Pekini. Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze, Guo Jiakun, deklaroi “Kina shpreson që Shtetet e Bashkuara të respektojnë detyrimet e tyre sipas Traktatit për Ndalimin e Plotë të Testeve Bërthamore dhe të marrin masa konkrete për të mbrojtur sistemin global të çarmatimit dhe stabilitetin strategjik ndërkombëtar.”
Në qarqet diplomatike perëndimore, ky vendim shihet si një shenjë kthimi në logjikën e Luftës së Ftohtë, në një kohë kur rendi botëror përballet me sfida të shumta, nga konflikti në Ukrainë te rritja e tensioneve në Detin e Kinës Jugore.
Megjithëse disa ekspertë e interpretojnë këtë lëvizje si një taktikë negociuese afatshkurtër, të tjerë paralajmërojnë se rikthimi i testimeve bërthamore mund të minojë dekada përpjekjesh për çarmatim dhe të çojë në një spirale të re armatimesh midis fuqive të mëdha.
