Një hetim i plotë për Koçanin, shkarkimet nga partia dhe emërimet në pozicione, ndërhyrjet e huaja, projekti Bota Serbe, hapja e dosjeve Udba dhe Kos, ndryshimet kushtetuese. Kjo thuhet në dokumentin me ndryshimet kompromisi të miratuara në nivelin e Komitetit të Politikës së Jashtme (AFET) në Parlamentin Evropian, të cilin e siguroi TV24.
Ndërsa presim të shohim nëse eurodeputetët do të japin dritën jeshile për një gjuhë dhe identitet “modern” maqedonas në fillim të muajit, Raporti Weitz përmban kritika, kërkesa dhe elementë të kopjuar nga Protokolli me Bullgarinë. Në fillim të tekstit, eurodeputetët shprehin trishtimin e tyre për viktimat e Koçanit, mirëpresin solidaritetin e vendeve fqinje – veçanërisht Greqisë dhe Bullgarisë për ndihmën e tyre, dhe kërkojnë një hetim dhe llogaridhënie të plotë.
Amendamenti i Kompromisit 5; paragrafi 26 c (i ri) – Bën thirrje për një hetim të plotë dhe transparent për zjarrin e klubit të natës në Koçan më 16 mars 2025, për të sjellë përgjegjësit para drejtësisë, dhe për të azhurnuar dhe zbatuar plotësisht legjislacionin për të parandaluar tragjedi të ngjashme dhe për të siguruar siguri më të mirë publike dhe pajtueshmëri me rregulloret që mbrojnë qytetarët.
Bën thirrje për llogaridhënie sistemike të institucioneve publike, duke vënë në dukje rezultatet në përkeqësim në luftën kundër korrupsionit, duke përfshirë korrupsionin e nivelit të lartë dhe besimin e ulët në gjyqësor. Amendamenti 5 i kompromisit thotë se ndikimi i padrejtë dhe frikësimi duhet të parandalohen.
Amendamenti 2 i kompromisit; paragrafi 12 – U bën thirrje autoriteteve të Maqedonisë së Veriut të përmbahen nga shkarkimet dhe emërimet e errëta dhe të politizuara në pozicione në organe dhe agjenci të pavarura, dhe të sigurojnë që institucionet e organizatës të financohen në mënyrë të mjaftueshme dhe që vendimet dhe rekomandimet të zbatohen në mënyrë të vazhdueshme; vëren me keqardhje mungesën e vazhdueshme të progresit në forcimin e Zyrës së Avokatit të Popullit;
Dokumenti thotë se Parlamenti Evropian është thellësisht i shqetësuar për ndërhyrjet e huaja dhe fushatat e dezinformimit, duke përfshirë kërcënimet hibride, korrupsionin strategjik dhe flukset financiare jotransparente. Kredia e Orbán, e cila ata thonë se me sa duket është siguruar nga Kina, theksohet.
Amendamenti 5 i kompromisit, paragrafi 28a – Shqetësohet për rolin e Hungarisë dhe Serbisë në avancimin e qëllimeve gjeopolitike të Kinës dhe Rusisë; Në këtë kontekst, ne vërejmë rrezikun e varësisë nga Kina për shkak të marrëveshjeve asimetrike të kredisë, si dhe kredisë së fundit nga Hungaria, e cila me sa duket është siguruar nga Kina;
Ai deklaron se disa subjekte diplomatike kineze kanë financuar përmbajtje mediatike, dhe aktorët shtetërorë rusë kanë përdorur ndërmjetës mediatikë serb për të përhapur narrativa armiqësore ndaj NATO-s dhe për të pretenduar se BE po ushtron presion mbi Maqedoninë që të heqë dorë nga identiteti i saj.
Parlamenti Evropian është i shqetësuar për të ashtuquajturin projekt Bota Serbe. Ai gjithashtu kërkon hapjen e arkivave të UDBA-së dhe KOS-it, diçka që është tashmë në Protokollin me Bullgarinë.
Amendamenti i Kompromisit 8 Paragrafi 35 a dhe b – Shpreh shqetësim për të ashtuquajturin projekt “Bota Serbe” dhe se [disa] përfaqësues të Qeverisë së Maqedonisë së Veriut po avokojnë për [dhe] promovojnë këtë koncept; dënon [pjesëmarrjen] në takime që përpiqen të krijojnë një sferë ndikimi që minon sovranitetin e vendeve të tjera dhe stabilitetin e rajonit;
- Kujton nevojën për të hapur arkivat e shërbimeve sekrete jugosllave (UDBA dhe KOS), të cilat mbahen si në Maqedoninë e Veriut ashtu edhe në Serbi; thekson nevojën për të hapur këto arkiva në të gjithë rajonin në mënyrë që të trajtohet në mënyrë transparente e kaluara totalitare në mënyrë që të forcohet demokracia, llogaridhënia dhe institucionet në Ballkanin Perëndimor;
Sipas dokumentit që mori dritën jeshile nga AFET, Maqedonia mbetet një objektiv i operacioneve me ndikim të huaj keqdashës për të armatosur ndjenjat anti-BE, veçanërisht përmes tabloidëve serbe dhe mediave që janë nën kontrollin e Kremlinit. Theksohet se dëbimi i 13 diplomatëve rusë midis viteve 2018 dhe 2023 është një tregues i pranisë së vazhdueshme të rrjeteve sekrete të ndikimit.
Ai thotë se 50 përqind e maqedonasve janë ndikuar nga narrativa të rreme rreth ngjarjeve ndërkombëtare, veçanërisht luftës në Ukrainë. Polarizimi politik në vend theksohet përsëri, po ngrihen shqetësime për miratimin e ligjeve me procedura të shkurtuara në Parlament, po kërkohet një administratë publike e depolitizuar, po kërkohet transparencë në financimin e partive politike dhe ka shqetësime në lidhje me reklamat qeveritare.
Dihet tashmë se amendamentet e kompromisit përfshijnë edhe ndryshime kushtetuese, duke iu referuar kornizës negociuese të vendit me BE-në. Gjuha dhe identiteti maqedonas theksohen që në fillim të dokumentit, por nëse do të paraprihen nga një gjuhë moderne do të vendoset në seancën plenare në korrik.
