Samiti i kësaj jave i BRICS në qytetin Kazan të Rusisë, mund të rritet me një anëtar të ri, Turqinë. Një zyrtar i Kremlinit zbuloi muajin e kaluar se Ankaraja kishte aplikuar për t’u bashkuar me grupin, pas shprehjeve të përsëritura të interesit gjatë viteve. Një zëdhënës i Partisë për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) të presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan pranoi më pas se “një proces është duke u zhvilluar”.
Grupi BRICS ndërmori një zgjerim të madh kohët e fundit, duke shtuar Egjiptin, Etiopinë, Iranin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe në janar, dhe me Arabinë Saudite që ende po mendon nëse do të bashkohet. Akronimi qëndron për anëtarët themelues të grupit: Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut.
Megjithatë, aplikimi në BRICS i Turqisë është një moment vendimtar në gjeopolitikë, shkruan Foreing Policy. Nëse Turqia i bashkohet BRICS-it si një shtet anëtar me të drejta të plota ose si partnere, ajo do të bëhej anëtarja e parë e NATO-s dhe kandidatja për një kohë të gjatë për anëtarësim në Bashkimin Evropian që do të kishte një rol aktiv në një entitet që shihet nga disa analistë si një sfidues i dominimit perëndimor.
Demarshi diplomatik i Turqisë është një tjetër shenjë se jugu global po rritet në çështjet botërore dhe ai nënvizon rritjen e mosangazhimit aktiv si ideologji. Por kjo nuk është një thyerje e madhe në politikën e jashtme turke: aplikimi i Ankarasë për BRICS është një zgjatje e aktit të saj ndërkombëtar balancues, i cili synon të diversifikojë aleancat duke ruajtur lidhjet me Perëndimin.
Gjatë dy dekadave në detyrë, Erdogan ka promovuar një vizion jo-perëndimor për botën dhe ka kërkuar autonomi më të madhe globale për shkak të zhgënjimit me BE-në dhe Shtetet e Bashkuara. Nga ana e tij, BRICS është në lëvizje si në aspektin e anëtarësimit ashtu edhe në rritjen e ndikimit global. Përveç Turqisë, vende si Malajzia dhe Tajlanda gjithashtu kanë aplikuar për hyrje dhe kanë dërguar përfaqësues në samitin e këtij viti.
Bashkëpunimi midis anëtarëve të BRICS në energji, tregti dhe zhvillim të infrastrukturës po rritet me shpejtësi. Si pjesë e tregtisë globale, tregtia e mallrave në mes të vendeve anëtare të BRICS u dyfishua prej 2002 në 2022, duke arritur në 40 përqind. Në vitin 2015, grupi krijoi Bankën e Re për Zhvillim me bazë në Shangai me 50 miliardë dollarë kapital. Banka, e drejtuar nga ish-presidentja braziliane Dilma Rousseff, që atëherë ka dhënë hua 33 miliardë dollarë për 96 projekte.
BRICS tani synon të krijojë një sistem pagesash alternative ndaj SWIFT-it , të cilin e percepton si një sistem bankar ndërkombëtar i dominuar nga Perëndimi. Projekti ka marrë një rëndësi më të madhe pasi vendet perëndimore përjashtuan Rusinë nga SWIFT pas pushtimit të Ukrainës në vitin 2022.
BRICS do të përfitonte nga pranimi i Turqisë. Nga pikëpamja gjeopolitike, anëtarësimi i Turqisë do të rriste statusin e grupit si një ithtar i mosangazhimit, në krahasim me një bllok me një axhendë antiperëndimore – megjithëse sigurisht që do të rriste dyshimet perëndimore për Turqinë. Aktualisht, grupi nuk është unik dhe i pozicionuar. Kina dhe Rusia do të donin ta ndërtonin atë në një entitet antiperëndimor, ndërsa Brazili, India dhe Afrika e Jugut do të preferonin që ajo të mbante një qëndrim më afër mosangazhimit. Prania e Turqisë ka të ngjarë të forcojë pikëpamjen e dytë. E njëjta gjë vlen për shumicën e anëtarëve të rinj, me përjashtim të Iranit, i cili ka të ngjarë të jetë afër Kinës dhe Rusisë.
Anëtarësimi në BRICS do ta vendoste gjithashtu Turqinë, një anëtare e NATO-s, në një pozitë të privilegjuar: Të kesh këmbë në të dy kampet rrit ndikimin e politikës së jashtme të Ankarasë. “Të jesh i përfshirë në këto struktura nuk do të thotë të braktisësh NATO-n”, u tha Erdogan gazetarëve në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në shtator. “Ne nuk mendojmë se kjo aleancë dhe ky bashkëpunim janë alternativë ndaj njëra-tjetrës”.
Pavarësisht profilit të lartë të Erdoganit në çështjet globale, axhenda e brendshme e Turqisë është bërë gjithnjë e më sfiduese për presidentin. Në mars, AKP humbi terren në zgjedhjet bashkiake, ndërsa rritja ekonomike është ngadalësuar dhe inflacioni është i shfrenuar. Por kufizimet e brendshme nuk e kanë kufizuar kërkimin e Turqisë për ndikim në të gjithë Euroazinë; nëse ka ndonjë gjë, këto përpjekje ndërkombëtare ofrojnë një shpërqendrim të mirëpritur.
Politika e jashtme e Erdoganit është ndërtuar mbi një përzierje komplekse të trashëgimisë osmane të Turqisë, aspiratave nacionaliste dhe ndjenjës se Perëndimi nuk është në ditët më të mira. Ai kërkon një botë më shumëpolare, ku Turqia mund të veprojë e pavarur nga hegjemonia perëndimore dhe të kërkojë opsione strategjike përtej Perëndimit, edhe nëse kjo do të thotë partneritet me armiqtë historikë, si Rusia, ose me vende që kanë ndjekur politika drakoniane kundër pakicave myslimane, si p.sh. si Kina.
