Dëmi nga pemët e vjedhura në vetëm katër komuna në Maqedoninë e Veriut është mbi një milion euro. Ndaj hajdutëve ngrihen akuza, por ata dënohen rëndë.
Rreth 25.000 metra kub dru janë prerë ilegalisht në katër komuna (Strumicë, Gjevgjeli, Prilep dhe Veles) në Maqedoninë e Veriut në gjashtë vitet e fundit, duke shkaktuar dëme mbi një milion euro.
Kështu kanë treguar të dhënat nga hulumtimi “Pyjet e rraskapitura – hartëzimi i krimit të organizuar në formë të prerjeve ilegale”, i realizuar nga Qendra për Strategji Evropiane – Eurothink. Janë analizuar dokumentet dhe informacionet e disponueshme, por është bërë edhe hulumtimi në terren, ku përmes intervistave janë mbledhur informacionet dhe përvojat e përfaqësuesve përkatës të institucioneve dhe palëve të tjera të interesuara.
Kriminel i organizuar
Analiza përfshin të dhënat e marra nga NP Pyjet Kombëtare për Strumicë, Gjevgjeli, Prilep dhe Veles. Numri i përgjithshëm i pemëve të prera ilegalisht në Strumicë në periudhën 2014-2019 është 1116,32 m3, në Gjevgjeli 339,03 m3, në Prilep 16949,26 m3 dhe në Veles 1615,54 m3.
“Ka një traditë të krijuar që gradualisht po ndryshon dhe po merr forma të ndryshme. Është një krim shumështresor, i cili nuk shtypet për shkak të përtacisë së autoriteteve, në radhë të parë në nivel lokal. Hulumtimi ynë ka treguar se në disa aspekte, organizative dhe koordinative, janë të përfshirë edhe ato. “Është interesant fakti që krimi i organizuar është më i organizuar se shteti”, thotë studiuesi Mariglen Demiri.
Motivet e shkatërrimit të pasurisë pyjore janë fitimi dhe gjendja katastrofike sociale e autorëve. Organizatorët janë ata që përfitojnë përfitime materiale dhe vetë autorët duhet të sigurojnë ngrohjen e shtëpive të tyre”, tha Demiri.
Mijëra raportime pa epilog
Mijëra kallëzime penale dhe kundërvajtëse janë ngritur kundër prerësve në tre dekadat e fundit, por prokuroritë publike dhe gjykatat kanë arritur të plotësojnë vetëm pesëdhjetë. Në periudhën 2010-2021, sektori i Policisë Pyjore në gjykatat themelore janë dorëzuar 18.750 kërkesa për fillimin e procedurës për kundërvajtje, ndërsa në prokuroritë themelore publike janë dorëzuar 2.380 kallëzime penale.
Për dallim nga numri i madh i kallëzimeve të ngritura, të dhënat e marra nga prokuroritë publike rajonale (Prilep, Strumicë, Veles dhe Gjevgjeli) dhe gjykatat themelore lidhur me kallëzimet e proceduara penale ku prokuroria i ka pranuar lëndët në shkallë të parë ose të pandehurit kanë bërë ankesë. , ose, nga ana tjetër, u liruan përfundimisht, ato janë shumë të pakta.
Për shembull, sipas të dhënave të marra nga Gjykata Themelore në Veles, nga viti 1991 deri në vitin 2020 janë proceduar gjithsej 20 lëndë në lidhje me veprën penale “shkatërrim i pyjeve”. Nga këto, 3 janë gjoba, 11 me pezullim, 3 me pezullim, 2 janë të zbritshme. Të dhënat e marra nga Prokuroria Publike Veles tregojnë se nga viti 1997 deri në vitin 2005 në Veles ka pasur gjithsej 17 lëndë të iniciuara nga Prokuroria. Në Strumicë, nga ana tjetër, në 30 vitet e fundit janë proceduar 16 lëndë penale.
“Jo vetëm që ka mospërputhje mes gjykatave dhe prokurorisë, por ka mungesë interesi nga ana e këtyre institucioneve për procedimin e akuzave, por edhe për ndjekjen e tyre”, thuhet në raport.
Hetuesit nuk kanë marrë të dhëna për veprimet e prokurorive publike në Prilep dhe rezultatet e punës së gjykatave.
“Ajo që rezulton të jetë një element lehtësues për grupet kriminale është vendimi i pjesëtarëve të shërbimeve të rojeve pyjore dhe Policisë Pyjore për regjistrimin e rasteve dhe procedimin e tyre si kundërvajtje dhe jo si kriminale. “Lëndët e kundërvajtjes përfundojnë me gjoba për personat të cilët as posedojnë dokumente personale dhe as nuk kanë mënyrë për t’i mbledhur, gjegjësisht janë persona që nuk e ndjejnë gjobën shtetërore në lëkurën e tyre”, thuhet në raport.
