Qytetarët thonë se frika nga mungesa e produkteve të caktuara dhe rritja ditore e çmimeve të këtyre produkteve i bën ato të bëjnë rezerva vendase.
Dyqanet po i mbarojnë vaji i gatimit dhe mielli pas raportimeve se të njëjtat produkte në disa vende kanë rritur çmimet në mënyrë drastike. Qytetarët shprehen se kanë frikë nga mungesa e këtyre produkteve në vendin tonë, por edhe se presin çmime drastike për to në periudhën e ardhshme. Institucionet sigurojnë se nuk ka ndërprerje në furnizim dhe prodhim. Çmimet më të larta të produkteve të caktuara janë rezultat i çmimeve në bursë të produkteve, lëndëve të para me të cilat ato nuk mund të ndërhyjnë. Kompanitë pretendojnë se nuk i rrisin çmimet, përveçse nën ndikimin e çmimeve të aksioneve të lëndëve të para.
Qytetarët thonë se frika nga mungesa e produkteve të caktuara dhe rritja ditore e çmimeve të këtyre produkteve i bën ato të bëjnë rezerva vendase.
- Nuk ka më blerje normale. Kudo ka turma para rafteve për vaj dhe miell dhe çmimet nuk janë të njëjta një ditë. Çdo ditë më lart. Të gjithë kemi frikë se mos na bjerë çmimi i vajit të gatimit si në Gjermani apo në Shqipëri e Itali dhe po grumbullojmë rezerva. Ja ku jam sot, vendosa të blej edhe disa kilogramë miell dhe disa litra vaj për gatim – thotë Iskra T. nga Shkupi.
Ajo vë në dukje se në varësi të dyqanit që blen vaj dhe miell, çmimet ndryshojnë për një produkt nga e njëjta kompani.
Unë e kuptoj që duhet të ketë një ndryshim në çmim me prodhues të ndryshëm, por me të njëjtin prodhues, dhe themi zero marzh, pastaj pyes veten pse ka një çmim të ndryshëm në tregje. Në disa markete më të mëdha, për shembull, vaji për gatim kushton 87 denarë, ndërsa në disa dyqane më të vogla është 140 denarë. Kështu është edhe me miellin e llojit 400, për të cilin në disa dyqane kërkohen 29 denarë, në disa 41 denarë. Nuk e di se deri ku do të shkojë kjo çmenduri, por e di që ne qytetarët jemi në panik dhe po boshatisim dyqanet, duke u dhënë kështu një nxitje tregtarëve që të synojnë rritjen e çmimeve për fitime të shpejta. Kjo pasi nuk kemi numër të mjaftueshëm të inspektorëve dhe janë paralajmëruar inspektime. “Ka korrigjime dhe manipulime para dhe pas inspektorëve”, tha ajo.
Të dhënat e Entit Shtetëror të Statistikave të publikuara sot tregojnë se çmimet me pakicë në muajin mars janë rritur për 1.5 për qind në krahasim me shkurtin dhe në krahasim me marsin e vitit të kaluar për 9.6 për qind. Çmimet e vajit për gatim u rritën me 1.7 për qind në një muaj, ndërsa për bukën dhe drithërat me 5 për qind.
Rritje ka qumështi me 7,3 për qind, vezët me 6 për qind, frutat e freskëta dhe të ftohta me 5,9 për qind, birra me 2,9 për qind, uji mineral, pijet e gazuara, lëngjet e frutave dhe perimeve me 1,3 për qind, kafeja, çaji, kakao 1,2 për qind, verë, cigare me 0,9 për qind, sheqer, reçel, mjaltë, çokollatë dhe ëmbëlsira, pije alkoolike me 0,5 për qind dhe djathë dhe gjizë me 0,2 për qind.
Në faqen e portalit Cenometer, i cili publikon çmimet e produkteve të ndryshme në marketet më të mëdha, sot çmimet janë dukur kështu:
Vaji ushqimor në modelet “Tinex” shitet me çmim prej 87 denarë, në “Ramstore” 92 denarë, në “Stokomak” 93 denarë, “Kiper” 97 denarë dhe KAM market 99 denarë.
Mielli i llojit 400 është më i liri në marketet KAM 29 denarë, në “Stokomak” kushton 30 denarë, “Tinex” 38 denarë, në “Kiper” 39 denarë, kurse më i shtrenjti në “Ramstore” 41 denarë.
Prodhuesit e vajit ushqimor së fundmi kanë njoftuar se kanë rezerva të lëndëve të para për një muaj dhe presin heqjen e ndalimit për eksportin e produkteve të caktuara nga Serbia. Në lidhje me rritjen e çmimeve të vajit të gatimit, ato i referohen çmimit në bursë të lëndëve të para që ndikojnë në rritjen e çmimit të vajit të gatimit.
Sipas tyre, një vit më parë çmimi i vajit të gatimit në bursë shkoi në 620 euro për ton, ndërsa tani është 2340 euro për ton. Ata nuk presin që çmimi të stabilizohet në një nivel shumë shpejt dhe as që mendojnë të kthehen në nivelin e një viti më parë.
Edhe pse shpresojnë në blerje të reja nga Serbia, siç thonë ata, nuk e dinë çmimin, gjë që e shton edhe më shumë pasigurinë për prodhimin e tyre dhe çmimin e produktit final.
Ministri i Ekonomisë Kreshnik Bekteshi pranoi se ka pasur rritje të çmimit të vajit të gatimit, por tha se kjo është pasojë e çmimeve në bursë të lëndëve të para ku nuk mund të ndërhyhej.
- Gjëja më e rëndësishme në momente të tilla është se në S. Maqedonia nuk ka asnjë problem në furnizimin dhe prodhimin e vajit për gatim. Ne e monitorojmë rregullisht situatën dhe nëse është e nevojshme do të marrim masa shtesë për të zbutur presionin në zonën e çmimeve – tha Bekteshi dy ditë më parë.
Mullinjtë pohojnë se që nga miratimi i masave të fundit të Qeverisë, e cila urdhëroi që mielli të shitet me çmim prodhimi, nuk ka rritje të re të çmimeve.
- Çmimi i miellit pas miratimit të masave të qeverisë nuk është rritur. Diferenca që ndodh në çmimet në objektet tregtare varet nga lloji i miellit, prodhuesi dhe furnizuesi, sepse secili prodhues e formon çmimin e prodhimit në mënyrë të pavarur. Ai varion nga 30 deri në 34 denarë në varësi të llojit dhe prodhuesit. Në disa lloje të miellit çmimi arrin mbi 50 denarë dhe varet se kush është furnizuesi – thotë Goran Malishiq, kryetar i Shoqatës së Industrisë së Fullirit dhe Furrë në Odën Ekonomike.
Sipas vendimit të fundit të qeverisë, i cili është marrë më 22 shkurt dhe është i vlefshëm deri në fund të majit të këtij viti, buka, mielli dhe vaji i gatimit duhet të shiten pa marzh, ndërsa për produktet e tjera marzhi është 3 ose 4 për qind. (sheqer, qumësht lope, mish i freskët, djathë, gjizë, oriz maqedonas, vezë…).
