Ka sinjale serioze se shumica e partive politike në vend janë në disponim për të korrigjuar këtë sistem tashmë jofunksional BALANCUES, i cili krijon institucione jofunksionale, tha deputeti nga VMRO-DPMNE, Antonio Milloshoski.
VMRO-DPMNE me kënaqësi do ta pranojë iniciativën e kryeministrit Dimitar Kovaçevski për shfuqizimin e Balancerit për përfaqësim të drejtë në punësim në administratën publike dhe futjen e sistemit të meritave. Megjithatë, ne besojmë se kryeministri, të cilit do t’i mbarojë mandati për dhjetë ditë, nuk do të marrë guximin për ta paraqitur propozimin për votim në Kuvend”.
Kështu ish-ministri i Punëve të Jashtme dhe deputeti aktual nga radhët e VMRO-DPMNE-së opozitare, Antonio Milloshoski në një bisedë për Plusinfo e ka komentuar deklaratën e djeshme të Kovaçevskit se ka ardhur ora për të fshirë Balancuesin.
Edhe liderët e partive politike të komuniteteve më të vogla etnike në vend pohojnë se do ta votojnë me të dyja duart për këtë propozim, ndërsa disa analistë politikë me të cilët biseduam mendojnë se ende nuk ka ardhur koha për të shfuqizuar Balancuesin.
Ka një pëlqim mes partive
Kryeministri le ta bëjë propozimin për heqjen e Balancierit në Kuvend, le të jetë Qeveria propozues i autorizuar dhe ne sigurisht që do ta mbështesim. Por ne kemi rezerva për deklaratën e tij, e cila mendojmë se është më shumë deklarative se sa që ai realisht ka ndonjë koncept për përmirësimin e sistemit të meritave në vend, na tha deputeti Antonio Milloshoski nga VMRO-DPMNE.Nëse ka vullnet politik, atëherë gjërat patjetër mund të përmirësohen në aspektin e punësimit në baza etnike. Metodologjia aktuale, dmth Balancuesi, shkakton devijime në sistem dhe keqpërdorim të rubrikës për përkatësinë etnike, pra maqedonasit shënohen si shqiptarë, shqiptarët turq, turqit si serbë… Kjo nuk e ndihmon sistemin të bëhet më kompetent dhe institucionet të bëhen më profesionale dhe më meritore. Pra, nëse ka vullnet politik, atëherë mund të përmirësohet sistemi në favor të profesionalizmit në institucionet shtetërore – thotë Milloshoski.
Ai nuk pajtohet me pohimin e disa ekspertëve politikë se është pikërisht punësimi i ushtarëve partiakë në bazë të një çelësi etnik ai që e mban koalicionin në pushtet dhe se shfuqizimi eventual i Balancerit do të nënkuptojë shembjen e çdo qeverie që e bën këtë.
- Është çështje vlerësimi politik dhe sa shumicë ka koalicioni qeverisës. Por do të them sërish, nëse kryeministri në largim dëshiron të testojë vullnetin e VMRO-DPMNE-së, atëherë le të propozojë heqjen e Balancerit si tekst ligjor në Kuvend. Megjithatë, besoj se deklarata e tij ka qenë e detyruar për shkak të numrit të tepruar të skandaleve në periudhën e kaluar. Me këtë deklaratë sikur ka dashur të mbulohet dhe të lirohet nga përgjegjësia – shpjegon Milloshoski.
Nëse nuk vërehet se po abuzohet me sistemin, shton ai, atëherë shikoni se çfarë ka ndodhur në M-NAV.
- Punësimi mbi baza etnike jo vetëm që sjell joprofesionalizëm në institucion, por mund të rrezikojë edhe foshnjërinë e një institucioni që i përket një infrastrukture kritike. Reagimet e palëve ishin çuditërisht mjaft të ngjashme, përgjatë të njëjtave linja, se kjo nuk është më rasti. Është një sinjal se një numër më i madh i partive politike do të ishin të gatshëm ta korrigjonin këtë sistem tashmë jofunksional, i cili krijon mosfunksionim të institucioneve – tha deputeti
- .Administratë joprofesionale, e paditur, e paaftë.
- Kryetari i Partisë Demokratike të Serbëve në Maqedoni (DPSM), Ivan Stoiljkovic, thotë për Plusinfo se Balanceri është një qeshje e madhe, por edhe një nga mjetet më të keqpërdorura në vend.Një nga përfitimet më të mëdha që vendi ynë ka pasur si trashëgimi nga ish-Jugosllavia është pikërisht administrata e gatshme dhe e aftë në çdo mënyrë për të udhëhequr administratën shtetërore, pra institucionet shtetërore. Dhe ne, përmes marrëveshjes kornizë të Ohrit në vitin 2001, arritëm ta shkatërrojmë të gjithë atë. Të gjithë profesionistët e administratës ose dolën në pension ose u larguan nga vendi. Një numër i madh i njerëzve u larguan nga administrata për shkak të pagave të ulëta. Gjithashtu, askush nuk dëshiron të punojë më në administratën shtetërore sepse është joprofesionale, joprofesionale, e paaftë dhe e paaftë për t’iu përgjigjur nevojave të shtetit. Ne po shtyjmë një proces për anëtarësim në Bashkimin Evropian dhe në fakt nuk e kuptojmë se kontrolli i parë mbi administratën do të japë, mendoj, rezultate katastrofike. Administrata është ajo që menaxhon shtetin, është thelbi i institucioneve shtetërore. Nëse kujtojmë Luftën e Dytë Botërore, kur Gjermania pushtoi Danimarkën, të nesërmen në mëngjes të gjithë punonjësit e administratës shtetërore daneze ishin në punët e tyre – tha Stoiljkovic.
- ai thotë se do të votonte për shfuqizimin e Balancerit.
- Balancuesi ishte akoma qesharak dhe ishte një nga mjetet më të abuzuara në vend. Balancuesi nuk ndihmoi në vendosjen e përfaqësimit të drejtë, por përkundrazi, dëmtoi përfaqësimin e drejtë. Shikoni çfarë po ndodh në Ministrinë e Kulturës, ku mbi 50% e të punësuarve janë shqiptarë. Dhe besoj se e njëjta situatë është edhe në institucionet e tjera. Nuk dihet më kush pi dhe kush paguan. Jemi një vend që kemi një nga aparatet më të mëdha shtetërore, por produktivitetin më të ulët në operacione. Kjo është Maqedonia me një fjali kur bëhet fjalë për Balancuesin. Epo, kryeministri le ta vërë në votim këtë propozim në Kuvend dhe unë do ta votoj me të dyja duart – tha kreu i DPSM-së.
- Bejjan Ilyas, kreu i Partisë Demokratike të Turqve në Maqedoni, propozon që të shfuqizohet Balanceri, por jo të shkaktohet heqja e përfaqësimit të drejtë.
- – Nëse shikojmë mënyrën e punës dhe nëse shikojmë abuzimet e përditshme të grafikut etnik, atëherë nuk na mbetet gjë tjetër veçse të pajtohemi se ka ardhur vërtet koha për të shfuqizuar Balancuesin. Sipas rezultateve të fundit në raportin e Avokatit të Popullit, përfaqësimi i drejtë në Maqedoni është në nivel shumë të ulët. Unë personalisht mendoj se përfaqësimi i drejtë duhet të vazhdojë të funksionojë në një farë mënyre, por Balancuesi duhet të hyjë në histori. Është një sistem jofunksional. Për shembull, për të punësuar një turk ose një serb në një institucion shtetëror, është e nevojshme që ai institucion të publikojë një konkurs përmes të cilit ofrohen së paku 15 vende pune. Gjithashtu, me Balancer kemi një situatë shumë interesante ku kërkohet përkatësia etnike në disa vende ku nuk ka anëtarë të një bashkësie më të vogël etnike. Kështu, Balancuesi nuk është në gjendje të mbajë frymën e Marrëveshjes Kuadër ose kategorinë kushtetuese të përfaqësimit të drejtë. Unë jam për heqjen e Balancerit, por duhet respektuar përfaqësimi i drejtë – thotë Ilyas.
- Çdo ditë pranojmë raporte dhe ankesa për keqpërdorim të rubrikës së përkatësisë etnike, shton kreu i DPSM-së.
- – E keni parë reklamën e GAK-së përmes së cilës kërkoheshin gjinekologë shqiptarë apo turq. Dhe ndoshta nuk është mirë të kërkohen mjekë pas Balancer, por fakti është se në shumë institucione, për fat të keq, nuk është e mundur ose nuk ka mundësi të punësohen njerëz nga komunitetet më të vogla etnike. Pra, unë personalisht do të votoja për shfuqizimin e Balancerit, por vetëm nëse paraprakisht kemi një udhërrëfyes dhe arsyetim të qartë se si të veprohet pa Balancuesin. Kjo çështje do të shqyrtohet nga organet e partisë sonë dhe ne duhet të mendojmë mirë se si do t’i mbrojmë komunitetet tjera më të vogla etnike – tha Ilyas.
- Parim kushtetues, jo politik
- Profesori i së drejtës kushtetuese, Jeton Shasivari, nga ana tjetër, mendon se mekanizmi Balancer duhet të vazhdojë të praktikohet edhe në të ardhmen.
- Nuk bëhet fjalë për përkatësinë etnike si profesion, por për përfaqësim adekuat dhe të drejtë të qytetarëve nga të gjitha komunitetet në të gjitha nivelet e qeverisjes dhe institucioneve publike si vlerë themelore e rendit tonë kushtetues. E gjithë kjo është në përputhje me amendamentin kushtetues 6 të vitit 2001, i cili si zgjidhje ligjore dhe elektronike e njohur si veglja ueb Balancer deri më tani ka luajtur një rol kyç dhe pozitiv në ndërtimin e Maqedonisë së Veriut si një shtet multietnik dhe i barabartë për qytetarët nga të gjithë. komunitetet si subjekt përbërës i sistemit tonë kushtetues”, thotë Shasivari në një bisedë për Plusinfo.
- Ai thotë se është parim kushtetues dhe jo politik.
- Ne nuk kemi bërë regjistrim të popullsisë për gati 20 vjet. Prandaj, në periudhën e ardhshme ky mekanizëm duhet të vazhdojë sipas rezultateve të regjistrimit të vitit 2021, sepse është çështje evolucionare dhe jo statistikore. Pra, është parim kushtetues dhe jo politik. Domethënë, nuk bëhet fjalë për parimin politik një shoqëri për të gjithë, por për parimin kushtetues të një shteti për të gjithë – shpjegoi profesori.
- Balancuesi i përfaqësimit të drejtë në punësim në administratën publike dhe zëvendësimi i tij me një sistem meritash u bë aktual pasi ish-ministri i Shoqërisë Informative dhe Administratës Admirim Aliti nga radhët e Alternativës bëri ndryshime në raport me përqindjen e përfaqësimit, e cila, nga ana tjetër, nuk pajtohet me përqindjet e regjistrimit.
- Gjegjësisht, në Balancues përqindje më të larta për përfaqësimin e shqiptarëve, turqve dhe boshnjakëve sesa tregon regjistrimi i vitit 2021, ndërsa përqindja për maqedonasit, romët dhe serbët është më e ulët.
- Vetëm përqindja e vllehëve në vend është e saktë. Një ndryshim i veçantë vërehet te shqiptarët, përqindja e të cilëve në regjistrim është 24,30 për qind, ndërsa në Balancues është 31,54 për qind. Për këtë ka reagim nga Enti Shtetëror i Statistikave (ESSH), nga ku pretendojnë se përqindjet në Balancues duhet të jenë sipas rezultateve të regjistrimit të popullsisë rezidente.
- Se ka ardhur koha për të braktisur Balancerin si model punësimi në administratën publike dhe për të futur sistemin e meritës, tha vitin e kaluar zëvendëskryeministri për Çështjet Ekonomike, Fatmir Bitici.
- Ai paralajmëroi edhe hapjen e diskutimit në Qeveri për këtë çështje, por që atëherë, deri në deklaratën e djeshme të kryeministrit Kovacevski, askush nuk e kishte përmendur asnjëherë shfuqizimin e Balancerit.
- Ish-Aliti tha më pas se dy sistemet nuk ishin kontradiktore, por nuk kishte ardhur koha për të hequr Balancuesin.
- Ka ende institucione ku ka shumë pak përfaqësim të komuniteteve. Tani nuk është koha për të lënë Balancerin. Me ndryshimet e ligjeve po përgatisim mekanizma që partitë të mos punësojnë personat e tyre, por që punësimet të bëhen në bazë të kualifikimeve dhe cilësisë së kandidatit – tha atëherë Aliti.
Staf profesional, jo ushtarë partiakë - Tërpe Dejanovski, kryetar i Sindikatës së Administratës, Autoriteteve Gjyqësore dhe Shoqatave të Qytetarëve (UPOZ), në një prononcim për Plusinfo ka thënë se me apo pa Balancer, administrata publike duhet të punësojë profesionistë e jo ushtarë partiakë.
- – Sistemi i cilësisë dhe ekspertizës duhet të zbatohet në punësimin në administratën publike dhe në të gjithë sektorin publik. Kandidatët duhet të plotësojnë të gjitha kriteret e veçanta dhe të përgjithshme dhe gjatë përzgjedhjes të vlerësohet ekspertiza dhe të zgjidhen më të mirët. Ne kemi nevojë për staf profesional në administratë, e jo ushtarë partiakë që jetojnë në kurrizin e atyre pak ekspertëve që i bëjnë të gjitha punët dhe marrin paga shumë më të ulëta se ata që nuk punojnë – tha Dejanovski.
- Sipas tij, mjafton të shihen përvojat, por edhe të zbatohen ligjet që parashikojnë menaxhimin e burimeve njerëzore sipas kompetencave.
