Sipas Llazarevskit, Prokuroria Speciale Publike – SPO në mënyrë të turpshme u shpërbë, por punoi në mjaft raste në pritje të vendimit të gjykatës. Më e rëndësishmja, thotë ai, është që Prokuroria Publike – Prokurori Publik të punojë profesionalisht që të mos përsëritet mosbesimi në sistemin juridik.
Ndihesha i detyruar të bëja diçka, ishte më e fortë se unë, heshtjen e përjetova si bashkëfajësi. Me këto fjalë sinjalizuesi Gjorgji Lazarevski në një intervistë për MIA ka shpjeguar momentin kur ka kuptuar se dikush ka bërë diçka të kundërligjshme, se dikush ka dashur të kontrollojë gjithçka rreth tij, madje edhe të tijën. Ai është njëri nga të dy që bisedat e përgjuara ilegalisht i ka nxjerrë nga UBK-ja dhe ia ka dorëzuar opozitës së atëhershme dhe më vonë janë hapur disa procese gjyqësore.
Ai thotë se i është ulur revolta, por hidhërimi i është shtuar për shkak të vuajtjeve që ka kaluar. Për guximin dhe luftën e tij për të drejtat e njeriut, Lazarevski dhe kolegu i tij Zvonko Kostovski vitin e kaluar morën çmimin “Meto Jovanovski” për të drejtat e njeriut.
Sipas Llazarevskit, Prokuroria Speciale Publike – SPO në mënyrë të turpshme u shpërbë, por punoi në mjaft raste në pritje të vendimit të gjykatës. Më e rëndësishmja, thotë ai, është që Prokuroria Publike – Prokurori Publik të punojë profesionalisht që të mos përsëritet mosbesimi në sistemin juridik.
Si ish-udhëheqës i “Drejtorisë së Pestë” të MPB-së, ai në një intervistë për MIA-n tha se në botë ekziston një industri e tërë me ndihmesa të ndryshme që ofrojnë monitorim dhe monitorim, se ka njerëz që jetojnë nga tregtia e informacionit. dhe shkoni atje për të regjistruar fshehurazi të gjitha bisedat e tyre dhe madje edhe momentet intime dhe se telefonat inteligjentë janë një objektiv i vazhdueshëm sulmi.
Lazarevski ka folur për MIA-n edhe për themeluesin e WikiLeaks, Julian Assange, i cili akuzohet për spiunazh, dhe ka uruar që sa më shpejt të hyjë në gjykatë. Si ish-punonjës i UBK-së, tash në pension, Lazarevski konsideron se Agjencia për Siguri Kombëtare – ANB i ka arsyetuar pritjet dhe se është i lumtur që përbërja e BSHK-së është bërë sipas kritereve të NATO-s dhe se reforma ka mundësuar përzgjedhje cilësore të profesionistëve.
Jeni një nga denoncuesit që zbuluat përgjimet e paligjshme në vend, pas të cilave pati arrestime, ndërrim pushteti, procese gjyqësore, ndryshime ligjesh – thjesht një kthesë historike në shoqërinë tonë. Si u ndjeve kur zbulove se dikush mendonte se ishte “Zot” dhe donte të kontrollonte gjithçka dhe a do të bënit të njëjtën gjë nëse do të mësoni për këtë abuzim me pushtetin?
- Nuk ishte e lehtë të durosh dijen se përgjimi masiv është i paligjshëm dhe objektivisht nuk ka asgjë për të bërë veçse të heshtësh. Unë, si roje sigurie shumëvjeçare, kur tashmë kisha konfirmuar dijeni për abuzim, e ndjeva se isha i detyruar të bëja diçka, se ishte detyrimi im. Ishte më e fortë se unë, heshtjen e përjetova si bashkëfajësi. Fatmirësisht, unë dhe kolegu im Kostovski gjetëm një zgjidhje të përshtatshme dhe kishim guxim dhe ekspertizë të mjaftueshme për ta realizuar. Dhe tani kur e mendoj, pas një kohe kaq të gjatë, jam i revoltuar nga lehtësia e padurueshme me të cilën u bë, ajo demonstrim fuqie dhe paprekshmërie, sikur të ishte gjëja më normale të abuzosh me burimet e sistemit të sigurisë dhe që të gjithë të heshtin.
Por pas gjithçkaje që kaluam, revolta ime u zvogëlua dhe hidhërimi im u shtua për shkak të vuajtjeve që kaluan të dashurit e mi dhe rrezikut që i vendosa. Unë, natyrisht, nuk jam më i njëjti person si 13 vjet më parë, koha ka kaluar në mënyrë të pakthyeshme. I urrej abuzimet dhe padrejtësitë, por jam i lumtur që përgjegjësia për të kundërshtuar, që e ndjeja atëherë, më është hequr nga supet.
Së fundi, së bashku me Zvonko Kostovskin, ju morët çmimin për të drejtat e njeriut “Meto Jovanovski”, sa mendoni se nga atëherë e deri më sot janë përmirësuar realisht të drejtat e njeriut në Maqedoninë e Veriut?
- Vetë fakti se sivjet çmimi i themeluar për të drejtat e njeriut “Meto Jovanovski” iu nda sinjalizuesve, kategori kjo që deri vonë nuk kishte definicion në terminologjinë tonë juridike dhe nuk ekzistonte në sistemin tonë juridik, flet për një përmirësim të dukshëm të situatën e të drejtave të njeriut. Është bërë përparim i madh, jo vetëm në legjislacion, por mbi të gjitha në ndërgjegjen kolektive. Njerëzit nuk heshtin më dhe shkelësit e mundshëm të të drejtave të njeriut nuk guxojnë lehtësisht të demonstrojnë fuqinë e tyre. Nuk po them që nuk ka më pushtetarë, por tani janë të vetëdijshëm se mund të sulmohen lehtësisht nga publiku kritik. Ata nuk janë më të paprekshëm dhe represioni i kritikëve objektivë vihet re dhe sanksionohet lehtësisht. Praktika e politikanëve si personazhe publike që presin të njëjtën të drejtë privatësie si çdo qytetar i thjeshtë është çrrënjosur, por ata nuk duhet të lihen të pambrojtur nga trendi në rritje i lajmeve të rreme. Nuk ka emra të pëshpëritur, kushdo mund të sulmohet nga publiku dhe nëse dikush përpiqet të mbulojë gabimet e dikujt tjetër, rrezikon të mbajë përgjegjësi para ligjit. Publiku e ka më të lehtë t’u japë një shans njerëzve të rinj pa bagazh politik, por nuk jep besim bosh, gjë që sigurisht nuk duhet të dekurajojë njerëzit e ndershëm dhe të aftë të pranojnë poste të përgjegjshme. Lufta për të drejtat e njeriut nuk përfundon kurrë, dhe theksi publik është gjithmonë në atë që ende nuk është arritur. Por duhet pasur kujdes edhe për të mos humbur atë që tashmë është arritur.
Drejtimin e Drejtorisë së Pestë e mora në fund të vitit 2002 në rrethana shumë të komplikuara pas një konflikti të armatosur që ende digjej si një rrezik potencial dhe një afere përgjimesh të pazbardhur. Në periudhën nga viti 1999 deri në vitin 2002, “Drejtoria e Pestë” ishte organ i veçantë i ndarë nga UBK-ja, i quajtur Drejtoria Operative e Inxhinierisë, në të njëjtin nivel hierarkik me UBK-në. Para emërimit tim, administrata u degradua në nivel hierarkik, gjegjësisht u bë Departamenti i Teknologjisë Operative dhe u kthye në UBK. Me atë reformë të brendshme në MPB, përgjegjësia për aplikimin e teknikës operative është në dorën e drejtorit të UBK-së dhe më duhet të theksoj se përgjimi ligjor ishte ende i ndaluar me Kushtetutë. Menjëherë u ndërmor një iniciativë për ndryshimin e Kushtetutës, e cila më në fund ndodhi në fund të vitit 2003. Por që legalizimi i përgjimeve të ishte i plotë, duheshin zgjidhje ligjore, një ligj i veçantë për përgjimin e komunikimeve dhe ndryshime në Ligjin për Telekomunikacionet. Fatkeqësisht, unë u pushova nga puna në shtator të vitit 2006, para se të miratoheshin ato ligje, dhe kur përfundimisht u miratuan në vitin 2008, të gjitha kompetencat për përgjimet ligjore iu dhanë UBK-së, që më vonë doli të ishte një anomali sistemike. Në periudhën 2006-2008, mendoj se janë trashëguar të gjitha praktikat pozitive nga puna e mëparshme, por, për fat të keq, kuptova se pikërisht në atë periudhë filloi krijimi i strukturave, të cilat nën maskën për të bërë disa punë të tjera, në fakt ka kryer përgjime të paligjshme. Përndryshe, nuk është gjenia ime që duhet të ndahen shënimi dhe përgjimi, është një praktikë botërore që e kam dëgjuar nga përfaqësuesit e misionit evropian të sigurisë Proxima, i cili ka punuar në reformat policore në Maqedoni që nga viti 2003.
Ju jeni profesionist në punën tuaj. Sipas jush, a ka mundësi që dikush të përgjojë jashtë institucioneve, a mundet dikush të hakojë privatisht rrjetet dhe të dëgjojë një objektiv specifik?
- Ekziston një industri e tërë në botë me pajisje të ndryshme që mundësojnë monitorimin dhe monitorimin. Këto ditë dëgjojmë se ekziston një kompani maqedonase që zhvillon mjete për spiunazh kibernetik. Është një biznes shumë fitimprurës, që mbulon fusha të ndryshme, nga kontrolli prindëror deri tek spiunazhi industrial. Shumë pajisje të tilla mund të porositen në internet.
Fatkeqësisht, ka njerëz që jetojnë me tregtinë e informacionit dhe arrijnë deri aty sa të regjistrojnë fshehurazi të gjitha bisedat e tyre, madje edhe momentet intime. Ata vendosin pajisje në shtëpinë e tyre, ftojnë mysafirë dhe i regjistrojnë.
Një objektiv i vazhdueshëm sulmi janë telefonat inteligjentë, mikrofoni dhe kamera e të cilëve, nëse dikush arrin t’i aktivizojë nga distanca, mund të monitorojnë pothuajse çdo moment të pronarit.
Pra, ka gjithmonë mundësi që dikush të hakerohet individualisht, por të hakerohet i gjithë rrjeti i komunikimit të një operatori, kjo për mua është e pamundur.
Furgoni i verdhë u përfol shumë në momentin e lidhjes. Së fundmi, njëra nga kandidatet për kryetare të LSDM-së, Frosina Remenski, në një intervistë ka thënë se një furgon i tillë ka ekzistuar, nuk është i verdhë, por i argjendtë dhe se ka pasur mundësi për të përgjuar në një rreze prej gjashtë kilometrash. Ai shpesh largohej nga vendi. Si i komentoni pretendime të tilla?
-Me sa kuptoj unë, profesor Remenski pohon se një furgon argjendi me pajisje speciale në pronësi të UBK-së, në vitin 2019 ka kaluar kufijtë shtetërorë dhe ka operuar jashtë vendit diku në Evropë. Besoj se Remenski nuk do ta kishte bërë një pretendim të tillë pa njohuri të qëndrueshme. Por ka shumë mundësi që nuk e kam kuptuar se çfarë ka thënë saktësisht dhe për këtë besoj se institucionet kompetente janë duke i shqyrtuar seriozisht këto pretendime dhe se së shpejti do ta ndriçojnë këtë rast.
Themeluesi i WikiLeaks, Julian Assange përballet me mundësinë e ekstradimit në Shtetet e Bashkuara, ku akuzohet për spiunazh dhe përballet me 175 vjet burg. Disa e shohin atë si një hero që ekspozoi korrupsionin përmes dokumenteve të zbuluara, të tjerë si një spiun dhe zbulues të sekreteve shtetërore. Ku është kufiri dhe sa të sigurt janë sinjalizuesit në botë, por edhe në vendin tonë?
- Assange është më shumë një gazetar investigativ se sa një sinjalizues, rrjeti i tij legjendar i lajmeve WikiLeaks është shumë me ndikim në mbarë botën duke publikuar të dhëna autentike me një shkallë të lartë konfidencialiteti, funksionale edhe pa pjesëmarrjen e tij. Assange dënohet për hakerim në Australi, rezultojnë zgjedhjet në Kenia dy akuza për përdhunim janë hequr ndërkohë. Një jetë e vështirë me ekspozim të vazhdueshëm ndaj publikut, me shumë beteja të tjera ligjore përpara.
I uroj që të hyjë sa më shpejt në zgjidhjen gjyqësore, ku pavarësisht dënimit të kërcënuar me burg, me një proces të drejtë mund të shpresojë t’i kthehet jetës normale. Ai ka zgjedhur rrugën e tij dhe nuk ka ndërmend të dorëzohet pa luftë. Por pavarësisht se për çfarë akuzohet si krim, falë publikut nuk është në rrezik për jetën.
Siguria e sinjalizuesve dhe gazetarëve investigativë dëshmohet nga vdekja e gazetares malteze Daphne Caruana Galicia, e cila u vra nga një makinë bombë në vitin 2017, dhe ekzekutimi i një gazetari të ri çek, Jan Kuciak, i cili u qëllua për vdekje në një hotel me të. dhoma e te fejuares ne 2018.
Sipas jush, a i përmbushi pritshmëritë ANB-ja e re dhe a mjafton ligji për të që dikush të mos abuzojë nesër me përgjimet e paligjshme?
- Reforma e sigurisë me të cilën UBK u shndërrua në ANB i justifikoi pritjet. Kompetencat e mëparshme që ajo kishte për të kryer përgjime ligjore për të gjitha subjektet e sigurisë thjesht e penguan atë të përmbushte përgjegjësitë e saj me kapacitet të plotë. Pa atë barrë të së kaluarës, shërbimi është shumë më efikas.
Sa e vështirë apo e lehtë është marrja e informacionit nga UBK apo tani ANB?
- Në kushte normale nuk ka nevojë të paraqitet informacion. Secili duhet të punojë brenda kompetencave të tij, sipas standardeve dhe procedurave profesionale. Jo rastësisht bëhen kontrolle të detajuara sigurie gjatë përzgjedhjes së stafit në shërbimet e sigurisë, për të përzgjedhur njerëz të aftë dhe besnikë. Pata fatin e keq të përballesha me abuzimin e organizuar të shërbimit për qëllime të paligjshme dhe u detyrova të jap prova. Ka një ndryshim të madh midis paraqitjes së provave të abuzimit dhe paraqitjes së informacionit zyrtar. Mbrojtja kryesore e shërbimeve janë pikërisht personat që punojnë aty. Nuk ka sistem sigurie pa njerëz të ndershëm në shërbime. Jam i lumtur që përbërja e ANB-së u bë sipas kritereve të NATO-s dhe reforma mundësoi një përzgjedhje cilësore të profesionistëve.
- https://plusinfo.mk/lu-e-zhiveat-od-trgovi-a-so-informacii-lazarveski-veli-deka-borbata-za-chovekovi-prava-nikogash-ne-zavrshuva/
