Është tejkaluar nevoja për të aplikuar “balancuesin”, i cili në praktikë shkakton keqpërdorime të shumta, shkruhet në Strategjinë për Reformën e Administratës Publike, e miratuar në kohën kur BDI ishte në pushtet, shkruan DW.
Vendim tronditës, goditje e rëndë për Kushtetutën dhe për stabilitetin multietnik… Këto ishin vetëm disa nga kritikat e BDI-së të shprehura në konferencën e mbrëmshme të jashtëzakonshme për media, pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese për shfuqizimin e të ashtuquajturit “balancues”, mjet për punësim sipas përkatësisë etnike në institucionet shtetërore.
“Ky vendim është një goditje e rëndë për Kushtetutën, për Marrëveshjen e Ohrit dhe për stabilitetin multietnik të vendit tonë, sepse institucionet deri më tani kanë pasqyruar realitetin tonë të përbashkët dhe kjo ka qenë baza e bashkëjetesës dhe komunikimit ndërmjet komuniteteve. Sot, më shumë se kurrë, po përballemi me krizë të rëndë të bashkëjetesës dhe të së drejtës për mundësi të barabarta. Ky është një hap prapa për vendin tonë, një hap që kërcënon të ardhmen e stabilitetit dhe harmonisë multietnike që kemi ndërtuar”, tha zëdhënësi i BDI-së, Arbër Ademi.
Para objektit së Gjykatës Kushtetuese ai shoqërohej nga anëtarë dhe simpatizant partiakë.
“I bëjmë thirrje të gjitha institucioneve kompetente dhe komunitetit ndërkombëtar që të reagojnë menjëherë për të mbrojtur të drejtat e garantuara me Kushtetutë dhe ligj dhe për të garantuar që përfaqësimi i barabartë të jetë i paprekur”, ka thënë Ademi, i cili e ka quajtur “tronditës” vendimin e Gjykatës.
BDI dha dritën jeshile
Por faktet tregojnë se në kohën kur BDI ishte në pushtet, së bashku me partnerët në Qeveri ishin pajtuar se nevoja për balancues ishte tejkaluar. Këtë e tregon Strategjia e Reformës së Administratës Publike 2023-2030 me Planin e Veprimit 2023-2026. Është akt i qeverisë nga korriku i vitit 2023, që do të thotë se është miratuar në mandatin e Qeverisë së LSDM-së dhe BDI-së. Në të, në faqen 47, thuhet se “tejkalohet nevoja e përdorimit të mjetit të quajtur “balancues”, i cili në praktikë shkakton abuzime të shumta”.
Kjo thuhet në mënyrë të prerë në rubrikën “Shërbimi publik dhe menaxhimi i burimeve njerëzore”, ku shpjegohet se synimi i përgjithshëm është administrata publike e departamentizuar, profesionale dhe profesionale.
“Është e vetmja mënyrë që mund t’u garantojë qytetarëve ushtrim më të shpejtë, cilësor dhe më të lirë të të drejtave të tyre individuale, si dhe mbrojtje të interesit publik”, thuhet në Strategji.
Më tej shtjellohet se përse është tejkaluar nevoja për balancues.
“Përkatësisht, parimi i qasjes së barabartë në çdo vend pune, parimi i ekspertizës dhe kompetencës dhe parimi i barazisë gjinore duhet të jenë parësor dhe të zbatohen vetëm në të gjithë procesin e përzgjedhjes, punësimit dhe ngritjes në detyrë në të gjitha nivelet në administratën publike, ndërsa në fazën para miratimit, vendimi i përzgjedhjes sigurisht që duhet të marrë parasysh parimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të pjesëtarëve të komuniteteve. Në këtë mënyrë, nga njëra anë kapërcehet nevoja e aplikimit të mjetit të quajtur ‘balancues’, i cili në praktikë shkakton abuzime të shumta dhe nga ana tjetër mbetet zbatimi i parimit të përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të anëtarëve të komuniteteve. Me kritere dhe procedura objektive të një konkursi të hapur për përzgjedhjen e kandidatit më të mirë, të kryer nga profesionistë të administratës që zotërojnë ekspertizë dhe integritet të lartë, do të bëhet diga nga ndikimi politik”, shkruhet në faqen 47 të Strategjisë për Reformën e Administratës Publike 2023-2030, i miratuar në kohën kur BDI ishte parti në pushtet.
KE-ja u deklarua
Tani mbetet e paqartë, kujt i drejtohet thirrja e BDI-së për reagim të bashkësisë ndërkombëtare. Sepse, nëse është fjala për BE-në, qëndrimi i Brukselit për këtë çështje dihet.
Në raportin e vitit të kaluar të KE-së nga skriningu për grupin 1 “Vlerat themelore”, thuhej se “balancuesi”, mjeti i burimeve njerëzore, i cili përcakton përqindjen e përfaqësimit të punonjësve të sektorit publik nga çdo grup etnik, “nuk i përmbush më objektivat dhe se formula nuk pasqyron të dhënat e regjistrimit të popullsisë që jeton në vend”.
“Procedurat paralele të punësimit të ngritura për rritjen e punësimit të pakicave në sektorin publik mund të cenojnë, në zbatimin e tyre, parimet e meritës, efektivitetit dhe përfaqësimit të drejtë dhe të ndikojnë në pavarësinë e institucioneve në përzgjedhjen e punonjësve sipas nevojave, duke ndjekur nevojat për përfaqësim të drejtë. “, vlerësoi Komisioni Evropian vitin e kaluar.
BDI nuk pati asnjë reagim ndaj balancuesit kur Strategjia e re e Reformës së Administratës Publike (2023-2030) e miratuar gjatë mandatit të saj u lansua zyrtarisht vitin e kaluar.
Ambasadori i atëhershëm evropian, David Geer, theksoi në promovim se reforma në administratën publike ka një pozicion absolutisht qendror, si për zhvillimin e vendit, ashtu edhe për perspektivën e tij për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
“Urime për të gjithë të përfshirë në zhvillimin e Strategjisë. Strategjitë janë të shkëlqyera, ato janë po aq të mira sa zbatimi i tyre. Prandaj gjithçka do të varet nga zbatimi”, tha ambasadori evropian.
Ai theksoi se shfrytëzimi i fondeve nga Unioni varet nga kapaciteti dhe profesionalizmi i administratës publike, si dhe nga zhvillimi i politikave dhe përgjigjet e duhura ndaj sfidave kryesore.
Ndryshe, Gjykata Kushtetuese dje me shumicë votash vendosi për shfuqizimin e instrumentit balancues, i cili deri tani ka rregulluar përfaqësimin e drejtë të komuniteteve në administratën shtetërore. Pas këtij vendimi, për punësimet në administratën publike nuk do të mbahet llogari për përkatësinë etnike.
Lënda për shfuqizimin e tij u hap pas një iniciative të dorëzuar nga përbërja e vjetër e Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit (KSHPK) më 11 janar 2024, sepse me të bëhen abuzime gjatë punësimit, sipas ish-kryetares të Antikorrupsionit, Biljana Ivanovska, zbatimi i dispozitave ligjore të kontestuara kërcënon liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe qytetarit, shprehjen e lirë të përkatësisë kombëtare, përfaqësimin e duhur dhe të drejtë të qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve në organet e qeverisjes shtetërore dhe të institucioneve të tjera publike dhe të sundimit të ligjit të garantuar me dispozitat e Kushtetutës.
