Pasaporta e fundit VIP me interes ekonomik në vend është miratuar në dhjetor. Dhjetëra aplikime për dokumente për qytetarët e merituar janë refuzuar vitet e fundit.
“Pasaportat e Artë” të lëshuara nga disa prej vendeve të Europës dhe Ballkanit në këmbim të investimeve u gjendën sërish në kulm pas luftës në Ukrainë dhe sanksioneve të vendosura ndaj Rusisë. Pas paralajmërimeve të shumta nga Bashkimi Evropian – Qiproja, Bullgaria dhe Malta ngrinë skemën për investitorët e pasur nga Rusia dhe Bjellorusia. Por ende ekziston frika se mund të ketë boshllëqe për abuzim. Gazeta gjermane SPIEGEL shprehu së fundmi frikën e saj se në disa vende të BE-së, rusët mund të bëhen sërish shtetas për para. Edhe pse kjo praktikë e marrjes së pasaportave të arta ka pushuar për shkak të luftës në Ukrainë, sipas SPIEGEL, ka ende mënyra për të mashtruar. Maqedonia e Veriut përmendet si një nga vendet që ofron mundësi për pasaportë në këmbim të investimeve, dhe një praktikë e ngjashme ka edhe në Mal të Zi që natyralizon të huajt për një investim prej 250 mijë eurosh dhe pagesën e 200 mijë euro të tjera.
“Komisioni Evropian njoftoi në një takim të këshillit para Pashkëve se qindra rusë u është dhënë shtetësia në shtetet ishullore si Vanuatu dhe vendet e Ballkanit si Mali i Zi. Me këto pasaporta, të cilat zakonisht blihen me shuma të mëdha, ata që i posedojnë mund të hyjnë pa vizë në Bashkimin Evropian. “Komisioni thotë se programe të ngjashme vazhdojnë në Mal të Zi, Maqedoninë veriore dhe Moldavi pas sulmit në Ukrainë.”
Në Bashkimin Evropian, të gjitha vendet kanë pezulluar deri tani skemën ruse. Qiproja madje u ka hequr shtetësinë katër personave në listën e sanksioneve të BE-së.
Shtetësia për para
Praktika e lëshimit të “pasaportave të arta” në Maqedoninë e Veriut nuk është e re dhe funksionon prej vitesh. Kjo mundësi është e rregulluar me nenin 11 të Ligjit për shtetësinë e Maqedonisë së Veriut, i cili parasheh se i huaji i cili ka mbushur moshën 18 vjeç mund të fitojë shtetësinë në mënyrë të natyrshme nëse është interes i veçantë shkencor, ekonomik, kulturor, sportiv apo interes tjetër kombëtar. Qeveria ka përcaktuar me një dekret kriteret për marrjen e shtetësisë VIP.
“Në periudhën nga viti 2005 deri më 3 maj 2022 nënshtetësi maqedonase kanë marrë 119 persona me interes ekonomik”, thonë nga MPB për Deutsche Welle. Dhjetëra kërkesa u refuzuan. Vendimi i fundit për marrjen e shtetësisë me interes ekonomik është marrë më 20.12.2021, dy muaj para pushtimit rus të Ukrainës dhe sanksioneve që pasuan.
Ndryshimet ligjore
Mbi 370 shtetas të huaj në vitet e fundit kanë marrë pasaportën VIP të qytetarëve të merituar për arsye të ndryshme sipas nenit 11 të Ligjit për Shtetësinë. Sipas Ligjit për mbrojtjen e të dhënave personale, institucionet kompetente nuk publikojnë të dhëna të detajuara për personat që kanë marrë shtetësinë maqedonase. Mirëpo, emrat e biznesmenit indian Subrata Roy dhe djemve të tij, të cilët në vitin 2013 ishin shpallur nga ish-kryeministri Nikola Gruevski si investitorë të mëdhenj në bregdetin e Ohrit, në opinion u vunë në dukje si rastet më të diskutueshme në të kaluarën. Në verën e vitit 2013, djali i madh i Subratës, Seemanto Roy, filloi vendbanimin, duke marrë nënshtetësinë maqedonase dhe disa muaj më vonë, vëllai i tij Susanto mori një “pasaportë të artë”. Por Subrata Roy u arrestua shpejt dhe u dënua në Indi për abuzim. Njoftimet për investime dështuan, por familja Subrata ende ka pasaporta maqedonase në xhepa.
Mirëpo, gjatë viteve të fundit, përveç investitorëve të shumtë të huaj, vendi ka marrë dokumente VIP edhe nga sportistë të shumtë që kanë luajtur për kombëtaren nën flamurin maqedonas, duke arritur sukses të rëndësishëm në Kampionatin Evropian në futboll, basketboll, hendboll, vaterpolo dhe. boksit. Shumica e tyre janë nga Serbia, Mali i Zi, Bosnja dhe Kroacia, por maqedonasit e natyralizuar u bënë edhe brazilianë, amerikanë, rusë, ukrainas, spanjollë të famshëm…
Emrat e basketbollistit amerikan Lester Bo McCalebb, hendbollisteve Andrijana Budimir dhe Indira Kastratovi, Oksana Maslova, Viktor Friedman, Oliveira, Kenyon Jones, Marquis Green, Sergei Turdeenko janë bërë të njohur vitet e fundit në media.Maqedonas në vitin 2014. që e futi në listën e qindra të tjerëve në listën e të huajve të merituar që në njëzet vitet e fundit kanë marrë nënshtetësinë maqedonase.
Në listën prej 250 “mbrojtjesh”, të cilën e ka nënshkruar ish-ministrja e Punëve të Brendshme, Gordana Jankulloska, janë përfshirë edhe emrat e kirurgëve të huaj të njohur, diplomatëve, gazetarëve, aktorëve, balerinëve dhe figurave të tjera publike, të cilëve shteti në vitet e fundit. vite më parë u ka lëshuar pasaportë dhe shtetësi maqedonase. dw
