8 Qershor 2025
Me datë 1 qershor 2025 Ukraina ndërmori një sërë sulmesh terroriste ndaj disa
objektivave civilë, si ura dhe hekurudha; ndërrmori edhe një operacion për të goditur
avionët Bombardues Strategjikë Bërthamorë të Rusisë, të stacionuar në 4 baza të
ndryshme ajrore në të gjithë territorin e Federatës Ruse.
Presidenti i Ukrainës e paraqiti këtë sulm të nivelit taktik, në mbledhjen e NATO-s në
Vilnius një ditë pas atyre sulmeve, si një vizon strategjik të Ukrainës dhe si një veprim
ushtarak kompleks.
Le ta analizojmë gjithë atë çfarë ndodhi, për të kuptuar se çfarë ishte në të vërtetë dhe
kujt i shërbeu ai “veprim ushtarak kompleks”.
Gjithë ushtritë e botës, si edhe ushtria Ukrainase në këtë rast, ajo e NATO-s, por dhe ajo
Ruse, e zhvillojnë luftën e tyre bazuar mbi një doktrinë të parapërgatitur dhe, në këtë
doktrinë veprimet ushtarake ndahen në tre nivele: 1)Nivel Strategjik – 2) Nivel
Operacional – 3) Nivel Taktik.
Sulmi ndaj bombarduesve strategjikë bërthamorë Rusë normalisht që nuk është një
operacion, që mund të konceptohet brënda një nate, madje, as edhe brënda një jave.
Ooperacione të këtij niveli kanë nevojë për një planifikim të gjatë, edhe në qoftë se në të
përfshihet vetëm një force, por edhe disa forca njëkohësisht.
Gjithashtu, ky lloj operacioni në fazën finale ka nevojë për detaje specifike të bazuara
mbi të dhënat e zbulimit rreth situates së fundit në terren.
Si ta kuptojmë gjithë këtë paragraph, që dikujt mund t’i duket pak abstrakt?
E para, Ukraina deklaroi se iu deshën 18 muaj që të përgatiste këtë operacion. Pra, kjo
vërteton fjalinë e parë të paragrafit të mësipërm se, ky operacion, edhe pse taktik, nuk
është përgatitur brenda një nata e as brenda disa javësh.
Së dyti, i gjithë ky operacion është kryer vetëm nga Shërbimi Sekret Ukrainas. Pra, kjo
tregon se në këtë operacion nuk kemi pjesëmarrje të forcave të tjera ushtarake të
Ukrainës. Së dyti, thënë më saktë, në këtë operacion nuk kemi as edhe një forcë tjetër
ushtarake ukrainase pjesëmarrëse, pasi Shërbimet Sekrete nuk janë pjesë e Forcave të
Armatosura.
Si rezultat, kjo na tregon se në vetvete ky operacion nuk ishte një “operacion kompleks”,
sikundër e quajti Presidenti i Ukrainës. Operacionet komplekse, në të tilla raste, kanë të
bëjnë me përfshirjen e një sërë forcave të tjera të Forcave të Armatosura.
Dhe, duke mos pasur kompleksitet forcash, pra, duke mos pasur një kooperim dhe
koordinim të veprimtarisë së disa forcave ushtarake ukrainase, nuk kemi të bëjmë me
nivelin operacional, por mbetemi vetëm në nivelin taktik, ngaqë ky sulm ka të bëjë
vetëm me ekzekutimin në nivel final të çfardo lloj plani të konceptuar.
Megjithatë, edhe pse kemi të bëjmë me një sulm të nivelit taktik, për realizimin me
sukses të tij, patjetër që Shërbimit Sekret Ukrainas i janë dashur të dhëna të zbulimit të
minutës së fundit nga terreni.
Këto të dhëna të zbulimit i përkasin asaj që njihet si “Zbulimi Strategjik”, pasi, duke
qënë se bëhet fjalë për objektiva në thellësi të territorit Rus, duhet patjetër zbulimi
satelitor.
2
Por Ukraina nuk e posedon një zbulim të tillë; për të tilla objektivë ajo mbështetët tek
NATO dhe Amerika.
Amerika këtë zbulim satelitor strategjik e kryen nëpërmjet një strukture zbulimi të
quajtur “5 Eyes” (5 Sytë). Quhet i tillë pasi në të marrin pjesë 5 shtete: Amerika – Anglia
– Kanadaja – Zelanda e Re – Australia. Por edhe kjo strukturë ka qendrën e saj.
Lind pyetja: Përse këto 5 shtete duhet t’i mbanin nën mbikqyrje këta lloj avionësh rusë?
Në vitin 1991 Amerika dhe Bashkimi Sovjetik nënshkruan një marëveshje, që quhej
START (Strategic Arms Reduction Treaty) (Marëveshja për Reduktimin e Armëve
Bërthamore), dhe në vitin 2010 e nënshkruan sërish, por këtë rradhë me Rusinë, pasi
Bashkimi Sovjetik nuk ekziston më.
Dhe kjo marëveshje përfundon në vitn 2026, e cila parasheh si veprim kryesor që:
Bombarduesit Strategjikë Bërthamorë të të dy këtyre vendeve duhet të qëndrojnë në
baza ajrore në vendqëndrime të hapura, që të jenë të verifikuehsme dhe nën monitorim
të NTM (National Technical Means) (Mundësive Teknike Kombëtare), që do të thotë
nëpërmjet imazheve (pamjeve) satelitore.
E njëjta gjë ndodh edhe me avionët amerikanë B-52 dhe B-2, të cilët janë të vendosur në
tre baza ajrore në Amerikë.
Dhe kjo shpjegon edhe arsyen se pse këta avionë ishte e lehtë deri diku për t’i goditur,
pasi nuk ndodheshin në vendstrehime nëntokësore apo të maskuara, sikundër ndodh
me avjonët e tjerë luftarakë.
Por: A ka vënde të tjera që mund t’i kenë dhënë Ukrainës të dhëna për objekte të tillë
strategjike?
Më datë 21 Nëndor të 2024 Ministri i Mbrojtjes i Ukrainës deklaroi formimin e një grupi
të ri kooperimi të mbrojtjes, të quajtur “ Grupi i Veriut-Ukriana”, i përbërë nga 12 shtete
Europiane, të cilët janë: Danimarka, Suedia, Finlanda, Norvegjia, Islanda, Estonia,
Letonia, Lituania, Gjermania, Hollanda dhe Anglia.
A mund këto vende ta zëvendësojnë zbulimin strategjik Amerikan të 5 Syve për nevoja të
Ukrainës?
Në vitin 2022, Finlanda i ka dhënë me qera Ukrainës një satelit vëzhgimi me radar të
kompanisë finlandeze Eyes.
Në vitin 2024, Gjermania financoi zgjerimin e kapaciteteve të vëzhgimit satelitor të
Ukrainës nëpërmjet kompanisë gjermane Rheinmetall dhe asaj Finladeze të sipërcituar.
Ndërsa, në mesin e vitit 2024 Hollanda ka paguar për një vit kompaninë amerikane
civile të satelitëve “Maxar”, që merren me fotografimin e vazhdueshëm të sipërfaqes së
tokës dhe, në vecanti, të sipërfaqes së Rusisë, si dhe të vend-instalimeve të tjerë të saj
ushtarakë.
Ndërsa Anglezët ndajnë me Ukrianën të gjitha të dhënat satelitore që përfitojnë nga
pjesëmarrja e tyre në 5 Sytë.
Ndërsa Polonia ka paguar dhe vazdon të paguaj, për hesap të Ukrainës, përdorimin e
satelitëve Starlink, shumë të nevojshëm për finalizimin e këtij operacioni, pasi
3
nëpërmjet tyre u bë edhe komandimi në distancë, që nga Ukraina, i dronëve që sulmuan
bazat ajrore Ruse.
Dhe, pikërisht, dy javë para këtij operacioni Anglia, Franca, Gjermania dhe Polonia
deklaruan se nëpërmjet Grupit të Veriut ato janë syri dhe veshi i Ukrainës.
A thua e gjithë kjo të jetë, vallë, rastësi?!
Sulmi ndaj Avionëvë Bombardues Bërthamorë Strategjikë është sulm ndaj njërës prej
tre shtyllave bërthamore të Rusisë, që edhe në Amerikë, por edhe në Rusi, përcaktohen
si “Triada Bërthamore”. Konsiderohen të tillë, pasi bëhet fjalë për kapacitete
bërthamore që lëshohen nga Ajri (Avionët Bombardues Bërthamor), nga Toka
(Rraketat Balistike), dhe nga Deti (Nëndetëset e paisura me rraketa Balistike
Bërthamore). Të trija këto përbëjnë “Triadën Bërthamore” dhe janë pjesë e sigurisë
kombëtare.
Imagjinoni për një çast sikur ky lloj sulmi të ndodhte në Amerikë: Si do ta konsideronte
Amerika këtë rast?
Në Amerikë, sulmet e armatosura ndaj infrastrukturës kritike ushtarake (p.sh., baza
ushtarake, depot e armëve, sistemet e komunikimit ushtarak, etj.) konsiderohen si akte
terroriste, kur ata sulme synojnë të shkaktojnë dëme serioze, të frikësojnë publikun ose
të ndikojnë në sigurinë kombëtare.
18 U.S. Code § 2332b përcakton se sulmet që prekin objektet kritike të sigurisë
kombëtare, duke përfshirë infrastrukturën ushtarake, ato janë akte terroriste derisa
kanë si pasojë edhe dëmtimin e njerëzve ose pronës shtetërore ose të asaj private dhe
synojnë të ndikojnë në politikën ose sigurinë e SHBA-së.
Presidenti i Ukrainës e prezantoi këtë operacion të quajtur “Spider Ëeb” (Rrjeta e
Merimangës), si një vizion strategjik.
Por a mundet që një operacion i suksesshëm në nivel taktik mund të ndikojë
drejtpërdrejt në rezultate strategjike, për mirë ose për keq?
Në aspektin ushtarak, një veprim taktik mund të prezantohet ose të përdoret si pjesë e
një vizioni strategjik, por ka dallime të qarta midis tyre.
Çfarë do të thotë kjo?
- Veprimi taktik është një veprim konkret, i kufizuar në kohë dhe në hapësirë, që ka si
qëllim arritjen e një objektivi të menjëhershëm në një betejë ose operacion. - Ndërsa Vizioni strategjik është plani afatgjatë që përcakton qëllimet e përgjithshme,
mjetet dhe mënyrën sesi do të arrijnë ato qëllime në nivel kombëtar ose ushtarak.
Dhe, në rastin konkret, ky operacion kishte si qëllim shkatërrimin e kapaciteteve të
Avionëve Bombardues Strategjikë Bërthamorë. Duke e paraqitur si një objektiv, i cili
nëse do të shkatërrohej, do të pengonte goditjen nga ana Ruse të objektivave strategjik
në Ukrainë me anë të rraketave hipersonike që lëshohen edhe nga këta avionë.
Them EDHE, sepse Rusia, për të lëshuar rraketa hipersonike përdor edhe avionë të tjerë
bombardues strategjikë: Su-57 dhe Mig-31.
Sigurisht që Rusia i ka përdorur edhe këta avionë Strategjikë Bërthamorë, por më së
shumti për lehtësi operacionale dhe trajnim operacional.
4
Them për lehtësi operacionale, pasi një avion Tu-95 mban 8 raketa hipersonike, ndërsa
një Mig-31 dhe një Su-57 secili prej tyre mund të lëshojnë vetëm nga një raketë të tillë.
Prandaj, për lehtësi operacionale Rusia ngre 2 ose 3 avionë Tu-95, për të mos ngritur në
një operacion kompleks 30 ose 40 avionë Mig-31 ose Su-57, pamvarësisht se ka pasur
edhe raste që ka ngritur deri në 20 të tillë për të lëshuar këto lloj raketash.
Pra, nga pikëpamja e vizionit strategjik ky lloj operacioni taktik, përsa i përket rrezikut
që paraqet për Ukrianën, është i dështuar, pasi nuk mund ta ndali në asnjë mënyrë këtë
lloj goditje, ngaqë Rusia posedon 160 avionë Bombardues Strategjikë Bërthamorë të
rëndë dhe të mesëm.
Kjo do të thotë se, për të vazhduar operacionet e saj të goditjes strategjike në Ukrainë ,
Rusisë do i mjaftojnë edhe sikur ti mbeten edhe vetëm 3 avionë të tillë.
Megjithatë, veprimet taktike të suksesshme mund të përdoren si shembuj konkretë ose
si faza fillestare të një strategjie më të madhe.
Një komandant, një President apo edhe një planifikues ushtarak, si në këtë rast
Presidenti Ukrainës, mund të shpalosë një veprim taktik dhe ta prezantojë atë si pjesë të
vizionit strategjik për të demonstruar se si synon të arrijë objektiva më të gjera.
Por Presidenti i Ukrainës nuk paraqiti asnjë lloj objektivi të zgjeruar, apo se si ky
operacion taktik do të sillte dhe krijonte mundësi për të arritur Ukraina objektivë të
tjerë më të gjërë.
Ky fakt tregon se ky vizion strategjik nuk i përket Ukrianës.
Pra, ky veprim taktik kishte vetëm rëndësi simbolike dhe propagandistike.
Dhe pamvarësisht se u shpalos si një pjesë e vizionit strategjik, por ai vetë mbetet një
operacion me fokus të kufizuar dhe afatshkurtër.
Duhet pasur parasysh se Taktikat janë blloqe ndërtimi të strategjisë.
Ndërsa Vizioni Strategjik është ai që i jep kuptim veprimeve taktike.
Dhe që ky veprim taktik i Ukrainës, që të marrë kuptim, duhet parë në Vizionin
Strategjik të NATO-s.
Cili është vizioni strategjik i NATO-s?
Ky vision strategjik iNATO-s është deklaruar nga ish Sekretari i Mbrojtjes i Amerikës,
Llojd Austin, në vitin 2022, në vitin 2023 dhe në vitin 2024: “Vizioni Strategjik i NATO-
s është shkaktimi i hubjes strategjike dhe shkatërrimi i Rusisë”.
Duke qënë se këtë vizion kishin parashikuar ta arrinin nëpërmjet një lufte konvecionale
në Ukrianë dhe, duke qënë se kjo dështoi, atëherë pjesa e mbetur e kësaj NATO, që është
Europa dhe një pjesë e Shtetit Tribal amerikan, që shumica e njohin për “Deep State”,
duan që tashmë të hynë në një përplasje direkte me Rusinë, dhe për këtë po përdorin
sërish Ukrainën, për ta detyruar Rusinë që ajo të përshkallëzojë kundërgoditjet dhe
veprimet e saj politikë deri në atë pikë që këta Europianët të justifikojnë përplasjen
direkte.
5
Dhe sulmi ndaj kësaj shtylle të kundërpërgjigjes bërthamore në vetvete kishte disa
qëllime, të cilat i shërbejnë vetëm NATO-s Europiane:
- Kryerja e këtij sulmi të përdoret si çështje propagande për të mbuluar humbjet e
Ukrainës në luftimet përgjatë vijës së kontakti; - Kryerja e këtij sulmi të përdoret për t’u mbushur mendjen aleatëve Amerikanë se
Ukraina ka kapacitete të godasi edhe objektiva kritikë strategjikë; - Kryerja e këtij sulmi të përdoret për t’i treguar opinionit publik në Rusi, se Rusia nuk
e ka nën kontroll gjendjen e sigurisë kombëtare; - Kryerja e këtij sulmi është bërë me qëllim ngritjen e opinionit të brendëshëm në Rusi
kundër qeverisjes aktuale; - Kryerja e këtij sulmi është bërë me qëllim që Rusia të përshkallëzoi jo vetëm
kundërpërgjigjen, por me idenë që, pas këtij sulmi Rusia të shpalli gjendje lufte ndaj
Ukrainës e jo të vazhdojë si Operacion Special.
Shpallja e gjendjes së luftës me Ukrainën do të sillte një realitet të ri politico-social në
Rusi, ku do të efektohej shumë jeta sociale dhe liritë e lëvizjes së njerëzve.
Plus, shpallja e luftës me Ukrainën do të thotë rekrutim i detyruar, dhe kjo do sillte në
Rusi ndoshta kundërshtime politike dhe sociale të brendëshme, duke krijuar trazira
politike.
Shpallja e luftës do të sillte angazhim total të ekonomisë ruse në shërbim vetëm të
nevojave të luftës.
Dhe, me shpalljen e luftës, kjo do të mjaftonte për vëndet Europiane të NATO-s që të
justifikonin dërgimin e menjëhershëm të kontingjenteve të tyre ushtarake në Ukranië,
dhe të nxiste edhe futjen e Amerikës në këtë luftë, përkrah Ukrainës.
Me shpalljen e luftës nga Rusia ndaj Ukrainës, kjo do të ishte propaganda më e mirë e
Europianëve për të thënë se Rusia nuk ishte në gjendje të fitonte luftën ndaj Ukrainës,
(edhe pse deri më sot gjith lufta është bërë kundër NATO-s), dhe për këtë arsye shpalli
luftën përgjithshme, dhe kështu ta paraqesin propagandisht në opinionin Europian
Rusinë të dobët për shkak të këtij vendimi.
Gjithashtu, nuk duhet harruar edhe përfitimi direkt nga shaktërrimi i avionëve
Bombardues Strategjikë Bërthamorë pasi, me shkatërrimin sa më shumë të tyre jo
vetëm që dëmtohet njëra shtyllë e “Triadës Bërthamore”, por, mbi të gjitha, bie
kapaciteti i Rusisë që nesër, në një përplasje ushtarake konvenciaonale me vendet e
Europiane të NATO-s, të arrijë të godasë njëkohësisht një sasi të madhe të aseteve
strategjike të këtyre ushtrive Europiane, e në veçanti qëndrat e tyre të shumta të
Komandim-Kontrollit,që janë të shpërndara në gjithe territorin Europian – mundësi
kjo, e cila është shumë herë më e lehtë me anë të këtyre avionëve strategjikë.
Si përfundim:
Ky operacion i nivelit taktik, i kryer për hesap të vendeve Europiane të NATO-s,
kryesisht të Grupit të Veriut, është pjesë vetëm e vizionit strategjik të tyre, por një vizion
që nuk ka asnjë qasje tjetër në nivel operacional dhe taktik pasues.
Po Ky operacion i nivelit taktik, për Ukrainën nuk është pjesë e asnjë strategjie të saj
dhe, duke qënë e tillë, vijmë te ajo që e përcakton Sun Xu në librin e tij “Arti i Luftës”:
“Taktikat pa strategji janë zhurmë përpara humbjes”.
