Nga Adelheid Woelfl, DER STANDARD
Presidenti serb, Vuçiç, po shton presionin ndaj Kosovës. Prej shumë vitesh, autokrati është përpjekur të ndajë vendin fqinj- edhe me mbështetjen e forcave perëndimore, shkruan gazeta e njohur austriake
Dita-ditës provokimet sa vijnë dhe shtohen dhe situata mes Serbisë dhe Kosovës po shkon drejt kulmit. Tensionet po bëhen gjithmonë e më të rrezikshme. Të mërkurën u bë e ditur se policët serbë kanë arrestuar tre policë kosovarë. Autoritetet e Serbisë pretendojnë se kosovarët ishin përtej vijës kufitare, pra në territorin serb. Autoritetet kosovare pretendojnë se policët kosovarë janë rrëmbyer nga policët serbë.
Sido që të jetë, janë publikuar disa foto ku shihen policët kosovarë teksa merren në mënyrë poshtëruese, me sytë e lidhur. Kosova tani ka ndaluar hyrjen e makinave me targa të Serbisë dhe hyrjen e mallrave nga ky vend. Qytetarët këshillohen të mos kalojnë nëpër Serbi. Forcat e KFOR, të udhëhequra nga NATO, janë gjithashtu në kontakt me autoritetet serbe për situatën aktuale.
Sulmet ndaj KFOR-it
Prej muajsh ka pasur përshkallëzime të përsëritura mes politikës serbe dhe asaj kosovare. Së fundmi, aktivistët militantë serbë, kriminelë dhe anëtarë të policisë sekrete serbe sulmuan ushtarët e NATO-s në veri të Kosovës, në disa raste duke i plagosur rëndë me bomba zjarri. Këta aktivistë militantë janë nën kontrollin e regjimit serb nën presidentin autokratik në pushtet, Aleksandër Vuçiç. Serbët në Kosovë kishin protestuar më herët për shkak se ishin kundër që katër kryetarë komunash shqiptare të merrnin detyrën në komunitetet me shumicë serbe në veri të Kosovës. Megjithatë ata u zgjodhën kryetarë komunash në prill vetëm pasi shumica dërrmuese e serbëve bojkotuan zgjedhjet me urdhër të partisë Lista Srpska, e cila kontrollohet nga Vuçiçi.
Ambasadorët perëndimorë i kishin mbështetur zgjedhjet dhe i kishin njohur ato, por një ditë përpara se kryebashkiakët shqiptarë të merrnin detyrën, zyrtarët amerikanë papritmas kërkuan që ata të mos shkonin në zyrat e tyre. Mirëpo autoritetet kosovare nuk deshën të tërhiqen në këtë moment të vonë kohor, sepse gjithçka ishte përgatitur tashmë. Kryebashkiakët shqiptarë u vendosën në zyrat e tyre në fund të majit. Serbët protestuan kundër tyre. Mbi të gjitha, ata e shohin si kërcënim faktin se policia speciale kosovare ROSU i ka shoqëruar kryebashkiakët.
Më pas, më 29 maj, kriminelët u përzien me demonstruesit dhe sulmuan KFOR-in. KFOR, nga ana tjetër, tani mbron ROSU-n dhe zyrat komunale në veri. Por tani vetëm njëri nga katër kryetarët shqiptarë është në zyrën e tij, zyrat e tjera komunale janë bosh. Pavarësisht kësaj, SHBA dhe BE kërkojnë që kryetarët shqiptarë të mos hyjnë më në zyrat bashkiake dhe që forcat speciale të largohen nga veriu.
Shpatulla të ftohta për aleatët
Megjithatë, qeveria e Kosovës nuk dëshiron të dorëzohet përpara presionit të ambasadave perëndimore, sepse dëshiron të tregojë se edhe veriu i Kosovës është pjesë e territorit kosovar. Pikërisht kjo vihet në pikëpyetje nga britmat e ambasadorëve perëndimorë. Ata kërkojnë që policia e Kosovës të tërhiqet. Në veçanti, përfaqësuesit e SHBA në Ballkan, si ambasadori amerikan në Serbi, Christopher Hill, kanë muaj të tërë që qëndrojnë pas Vuçiçit dhe kritikojnë kryeministrin kosovar, Albin Kurti. SHBA po braktisin një nga aleatët e saj më të rëndësishëm demokratikë në rajon, ndoshta shtetin më pro-amerikan në botë, Kosovën, dhe po mbështesin regjimin pro-rus të Vuçiçit të sunduar në mënyrë autokratike.
Në Kosovë kjo ka shkaktuar një valë tronditëse. Për muaj të tërë, njerëzit kanë pyetur veten në të gjithë Ballkanin se përse SHBA ka ndryshuar plotësisht politikën e saj. Është e qartë se demokracia dhe çështjet e sundimit të ligjit nuk janë më të rëndësishme për Uashingtonin. Fjala zyrtare është se SHBA-të duan të përpiqen ta çlirojnë Serbinë nga përqafimi rus dhe për këtë arsye po mbështesin Vuçiçin dhe regjimin e tij. Por mesa duket kjo nuk po funksionon fare. Vuçiç vetëm këtë javë ka vizituar ambasadën ruse në Beograd me rastin e Ditës së Rusisë. Shefi serb i inteligjencës, i mbështetur nga Moska, Aleksandër Vulin, mori pjesë së fundmi në një konferencë ndërkombëtare të sigurisë në kryeqytetin rus. Vetëm vitin e kaluar, pas fillimit të luftës ruse kundër Ukrainës, Serbia nënshkroi një traktat me Rusinë për të koordinuar politikën e jashtme dhe, pavarësisht detyrimeve të saj si shtet kandidat për në BE, nuk i mbështet sanksionet kundër Kremlinit.
Politika qetësuese e Perëndimit ndaj Serbisë dhe presioni në rritje i njëkohshëm ndaj qeverisë kosovare- BE madje tani dëshiron të vendosë masa kundër qeverisë së Kurtit- deri më tani nuk ka rezultuar me ndonjë afrim të Serbisë me Perëndimin. Ka edhe nga ata që besojnë se përmbysja e plotë e politikës amerikane ka të bëjë me diçka tjetër: përkatësisht ndarjen e Kosovës.
Idetë e rrezikshme të ndarjes
Prandaj Vuçiç përpiqet të destabilizojë veriun e Kosovës për të sjellë një ndarje. Vuçiç vazhdimisht ka mbrojtur një shkëmbim territoresh vite më parë. Sipas kësaj, veriu i Kosovës do të shkojë në Serbi dhe fshatrat e Luginës së Preshevës, ku jetojnë shumë shqiptarë, në Kosovë. Kjo përpjekje u mbështet edhe nga politika dhe diplomatë të shumtë amerikanë dhe europianë. Kancelarja e atëhershme gjermane, Angela Merkel, përfundimisht e pengoi atë. Sepse ndarja e kufijve në baza etnike do të çonte menjëherë në tensione serioze në shtetet e tjera, veçanërisht në shtetet shumëkombëshe si Bosnja, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi, dhe do të rrezikonte paqen dhe stabilitetin e të gjithë rajonit. Por nuk duhet nënvlerësuar sesa para kanë rrjedhur nga Serbia për grupet lobiste në Perëndim për vite me radhë për të arritur këtë qëllim. Në Uashington, në veçanti, regjimi serb ka rritur lobimin e tij.
Në të njëjtën kohë, Vuçiçi ka hyrë në një aleancë me kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, i cili po bëhet gjithnjë e më autokratik. Të dyja qeveritë e kanë futur Kosovën në darë. Vuçiç e mbështet strategjinë e tij me retorikë të fortë. Prej muajsh ai thotë se serbët në veri të Kosovës po dhunohen. Në të njëjtën kohë, shqiptarët përjetojnë dhunë racore nga mediat e afërta të Vuçiçit.
Ministrja e jashtme kosovare, Donika Gërvalla-Schwartz, tha se Vuçiç nuk do ta ndalë përshkallëzimin në të gjithë rajonin nëse NATO nuk e pengon atë. Por SHBA dhe BE vazhdojnë të mbështesin Vuçiçin dhe pretendojnë se qeveria e Kosovës është fajtore për përshkallëzimin. Zëvendëskryeministri kosovar, Besnik Bislimi tha se vrazhdësia me të cilën Serbia shkeli marrëveshjet është e krahasueshme me gatishmërinë e Brukselit për të mbyllur sytë ndaj këtyre shkeljeve.
Përqafimi i autokratëve
Eksperti i politikës së jashtme të SHBA, Edward P. Joseph nga universiteti ‘John Hopkins’, së fundmi postoi një mesazh në Twitter ku shkruante se Sekretari i Shtetit i SHBA, Antony Blinken duhet të vendosë nëse ia vlejnë trazirat në rajon dhe dëmtimi i besueshmërisë së SHBA për të ‘përqafuar një autokrat serb’. Sipas tij, vlerat demokratike duhet të vendosen përsëri në qendër të politikës amerikane.
Në Serbi, demonstratat kundër kushteve mbizotëruese po zhvillohen prej javësh. Qytetarët po protestojnë kundër kulturës së dhunës, të cilën e promovon regjimi i Vuçiçit. Megjithatë, qeveritë e shteteve të BE nuk i kanë dhënë asnjë mbështetje këtyre thirrjeve për më shumë demokraci.
