Palët midis Sofjes dhe Shkupit duhet të de-përshkallëzohen urgjentisht me një hap vendimtar të ndërmarrë nga të dy palët, thotë ish-Presidenti Bullgar Rosen Plevneliev në një analizë për “24 orë”.
- Jemi në një moment historik. Bullgaria ka një përgjegjësi të madhe për atë që po ndodh në rajon. Vendimet që do të merren këtë javë në Sofje, Shkup, Berlin dhe Bruksel sigurisht që do të ndryshojnë drejtim. Shpresoj se është për të mirën e të gjithëve. Fat i mirë – thotë Plevneliev.
Sipas tij, skenari i mirë është që kryeministri maqedonas Zoran Zaev të fillojë reforma të thella, duke futur vlerat dhe parimet evropiane në politikë, institucione, libra shkollorë, shërbime sekrete, shoqëri dhe qasje në histori. Plevneliev është i prerë se do të ishte një hap i mirë nëse Zaev dhe Borisov vazhdojnë të flasin dhe të bëjnë kompromise.
- Zaev duhet të tregojë vullnet të mirë duke eleminuar çështjen artificiale të pakicës maqedonase në Bullgari dhe Borisov duhet të pranojë status quo-në në Maqedoninë Veriore – thotë Plevneliev.
Ai thekson se i mban mend mirë vitet e errëta të regjimit të Nikolla Gruevski dhe e sheh Zaevin si një dritë në tunel dhe shpresën për një të ardhme më të mirë.
Sipas Plevneliev, Shkupi bëri një gabim në marrëdhëniet me Greqinë 25 vjet më parë dhe nëse vendosi atëherë të bëjë kompromis dhe të bashkëpunojë me autoritetet në Athinë, Maqedonia do të kishte qenë pjesë e BE së bashku me Bullgarinë, Kroacinë ose Rumaninë, dhe ndoshta më herët.
Ai thotë se Maqedonia tani përballet me të njëjtën dilemë – të kundërshtojë ose të bashkëpunojë me Bullgarinë. Sidoqoftë, siç thekson Plevneliev, sfida më e madhe për qeverinë maqedonase në këtë moment është ideologjia e Titos e mbështetur nga Rusia dhe ideja e një “Shqipërie të Madhe” për shqiptarët në Maqedoni.
Plevneliev vlerëson se Shqipëria është më e përparuar dhe po punon shumë për të filluar negociatat dhe tregon regjistrimin si një nga shembujt në atë drejtim.
- Një regjistrim kombëtar u zhvillua në Shqipëri, i cili garanton të drejtat e pakicave të ndryshme, përfshirë pakicën Bullgare. Në Maqedoninë Veriore ende nuk kemi një regjistrim të drejtë për të gjitha pakicat etnike. Republika e Maqedonisë Veriore vazhdon të mohojë se ka shtetas me origjinë etnike Bullgare, përkundër faktit se mbi 100 mijë qytetarë në Maqedoninë e Veriut mbajnë pasaporta Bullgare pasi vërtetuan origjinën e tyre Bullgare – thotë Plevneliev.
Ai propozon që komisioni historik të zgjerohet për të përfshirë historianë të respektuar nga Evropa në mënyrë që të japë rezultate objektive.
“Nëse Maqedonia Veriore jep garanci, duke pranuar kornizën e negociatave të propozuar nga qeveria Bullgare në dialogun me presidencën gjermane, dera për anëtarësimin në BE mund të hapet në dhjetor,” tha Plevneliev.
Sipas tij, është një skenar i keq nëse udhëheqja e Shkupit vendos që strategjia për fitore është që të vazhdojë të paraqitet si viktimë, siç ishte rasti me Greqinë në të kaluarën.
