www.telegrami.mk
“Diktatori i vogël partiak i veshur me petk kryeministri” kopje e zbehtë e Gruevskit …turli farë emrash i dhuroi LSDM .Mickoski pesë para nuk dha që nuk kishte kundërkandidat .Mungesa e kundërkandidatit nuk e bën automatikisht “diktator partiak”, por është sinjal i qartë për centralizim të pushtetit brenda partisë.Raportet nga mediat flasin për “rreth 1.800 mysafirë” në kongres — por “mysafirë” këtu duhet të nënkuptojmë anëtarë partiakë, mbështetës, delegatë, simpatizantë, jo domosdoshmërisht figura ndërkombëtare.
As në raportimet zyrtare të VMRO-së nuk gjendet ndonjë njoftim për prani të delegacioneve të huaja.
Ja çfarë nënkupton realisht kjo situatë:
1. Kur një kryetar nuk ka kundërkandidat
Kjo tregon që brenda partisë ekziston ose:
– frikë për t’u përballur me të,
– mungesë alternative të fortë,
– ose struktura e partisë është aq e kontrolluar sa askush tjetër nuk ka hapësirë reale të konkurrojë.
2. A është veprim tipik për liderët autoritarë të partive?
Po, është tipike për partitë ku lidershipi ka kapur strukturat dhe vendos gjithçka. Jo domosdoshmërisht “diktaturë”, por sigurisht kult i liderit dhe kontroll vertikal.
3. Çfarë tregon për VMRO-në?
Nëse një parti që ka mijëra anëtarë nuk prodhon as edhe 1 kandidaturë tjetër, kjo tregon:
– rivalët janë neutralizuar,
– gara nuk është reale,
– strukturat janë rreshtuar paraprakisht,
– procesi është formal, jo konkurrues.
4. Përfundimi i drejtë dhe i ftohtë
Nuk ishte zgjedhje. Ishte konfirmim.
Kjo i shkon për shtat një partie me lidership të centralizuar ku kryetari kontrollon gjithçka. Jo diktaturë me kuptimin klasik, por veprim i qartë me mentalitet lideri që nuk pranon sfidues.
Në politikë kjo është sinjal i një partie ku demokracia e brendshme është minimale.
==========================================
Ja vlerësimi i 10 pikave kryesore që Mickoski përmend — sa janë realiste dhe sa janë vetëm retorikë.
Kalimi nga ekonomi e lirë në ekonomi të bazuar në dije
Realiste?
Po, teorikisht.
Problemi?
Pa reformë në arsim dhe pa kthim të trurit të ikur në Gjermani,vende tjera në BE , nuk ndodh. Aktualisht s’ka plan real për këtë.
Vlerësim: 30% e realizueshme.
=====================================
Digjitalizimi, automatizimi, teknologjia
Realiste?
Po, është e mundshme dhe relativisht e lirë për t’u nisur.
Problemi?
Burokracia nuk di t’i implementojë. Projektet shtetërore tek ne zakonisht ngecin.
Vlerësim: 50% e realizueshme.
==============================================
Investime në sektorë me vlerë të lartë të shtuar
(ICT, bio, farmaci, inxhinieri)
Realiste?
Vetëm nëse ka investitorë të huaj.
Problemi?
Investitorët nuk vijnë me rrëmujë politike, me raste korrupsioni dhe me gjyqësor të dobët.Kur vendi duket i paqëndrueshëm, kapitali ikën diku tjetër.S’ka ekonomi inovative pa laboratorë, institute, kompani që rrezikojnë.
Vlerësim: 40% e realizueshme.
=========================================
Mbështetje financiare për bizneset vendase
Realiste?
Po, por varet nga buxheti.
Problemi?
Borxhi publik është i lartë dhe hapësira fiskale është shumë e ngushtë.
Vlerësim: 30% e realizueshme.
===================================================
Heqja e barrierave administrative
Realiste?
Po, në letër.
Problemi?
Çdo qeveri e ka premtuar 20 vjet, pothuaj asgjë s’ka ndryshuar.
Vlerësim: 20% e realizueshme
==============================================
Stabilitet fiskal dhe rregulla tatimore të parashikueshme
Realiste?
Po, nëse ndalet politika e “premtimeve të lehta” para zgjedhjeve.
Problemi?
Në Ballkan çdo qeveri luan me tatimet sipas interesit politik.
Vlerësim: 50% e realizueshme.
==================================================
Ekonomia e gjelbër (energjia e rinovueshme)
Realiste?
Po, është trend evropian.
Problemi?
Projektet energjetike kërkojnë miliarda, jo miliona. S’ka para, s’ka investime të mëdha.
Vlerësim: 35% e realizueshme.
=========================================
Sundimi i ligjit dhe institucione të pavarura
Realiste?
Teorikisht, po.
Problemi?
Ky është problemi më i madh i shtetit — qeveritë nuk i lënë institutcionet të jenë të pavarura.
Vlerësim: 20% e realizueshme.
===================================================
Ekonomi tregu që krijon mundësi
Realiste?
Kutia klasike që thotë çdo kryeministër.
Problemi?
Politika në vend ndërhyn shumë në ekonomi.Ekonomi e fortë nuk ndërtohet me popull të lodhur e të zhgënjyer.
Vlerësim: 40% e realizueshme.
======================================================
Shoqëri e ndërtuar mbi besimin
Realiste?
Vetëm kur ka drejtësi.
Problemi?
Pa reforma në prokurori, gjykata, polici — besimi nuk ngrihet.
Vlerësim: 25% e realizueshme.
==========================
PËRFUNDIMI SHKURT E SHQIP
- Idetë janë të bukura.
- Realiteti i Maqedonisë i bën vetëm 20–40% të realizueshme.
- S’ka as mashtrim të pastër, as premtime reale — është retorikë politike e mbështetur në disa nevoja reale, por pa prova se qeveria i ka kapacitetet për t’i bërë..Mickoski mund të ketë vizion të mirë në letër,
por pengesat reale janë strukturore, të thella dhe politike.
Nëse nuk goditen këto 10 pika, çdo plan ekonomik mbetet vetëm fjalim në konventë..www.telegrami.mk - =================================================
- MESUT SHABANI TETOVË
