Në vend ka mbi 300 deponi ilegale dhe mbi 1500 deponi rurale dhe plehra. Deponia më e madhe është e gjatë mbi 30 kilometra dhe gjendet përgjatë të dy brigjeve të lumit Vardar, nga Gostivari deri në Jegunovc.
Vazhdimisht po organizohen aksione mjedisore nga eko-aktivistët, gjithashtu pushtetet vendore mbledhin në mënyrë mekanike dhe manuale mbetjet e shpërndara nga minideponitë në territoret e tyre, por në mënyrë të përsëritur, vazhdimisht, qytetarë të paskrupull i mbushin këto vende me mbeturina.
Në vendet evropiane, mbeturinat janë një burim, pothuajse gjysma e mbetjeve komunale riciklohen. Dhe tek ne mbeturinat sa të doni, vetëm një pjesë e vogël riciklohet dhe disa prej kompanive që merren me këtë lloj aktiviteti u mungojnë ripromaterialet.
Letra e mbeturinave riciklohet më së shumti në vendin tonë, por nuk disponohet në sasi të mjaftueshme për të prodhuar produkte të përfunduara të ricikluara prej saj, si letra higjienike ose, për shembull, si në Kumanovë punonjësit e “Mit Group” përpunojnë 3.5 ton mbeturinë letre dhe prodhojnë. 50 mijë tabaka me vezë.Pothuajse 787 mijë tonë mbeturina komunale prodhohen në vit në Maqedoni, nga të cilat rreth 636 mijë tonë përfundojnë në deponi, ndërsa vetëm 8-10 për qind riciklohen. Në vendin tonë, ku gjenerohen rreth 100 mijë ton mbetje ambalazhi në vit, synohet të riciklohen 60 për qind të mbetjeve të ambalazhimit deri në vitin e ardhshëm.
“Pacomak”, kompania më e madhe në vend që mbledh mbetjet e ambalazheve për riciklim përmes makinave shitëse, thekson se grumbullojnë mbi 350 mijë copë në muaj dhe deri në fund presin të mbledhin 600-700 mijë shishe dhe kanaçe në muaj, që është shiten ekuivalentin e shisheve qe kane ne 40-50 kamione plot me pije.
- Ajo që është ndoshta edhe më e rëndësishme për qytetarët, “Pacomak” çdo muaj përmes PVM-së dhe aplikimit të saj do t’u kthehet qytetarëve të ndërgjegjshëm që përdorin PVM gjithsej rreth 300-350.000 denarë. Jemi të bindur se përmes PVM-ve tona do ta dyfishojmë shkallën e riciklimit të plastikës dhe kanaçeve, ndoshta deri në vitin 2027 – thotë Filip Ivanovski, drejtor ekzekutiv në “Pacomak”.
Në mënyrë që riciklimi të ringjallet në Maqedoni duhet të krijohen kushte dhe të ndërgjegjësohet qytetarët, të fillojë selektimi i mbeturinave në vetë amvisëritë. Qytetarët duhet të inkurajohen gjithashtu që të sjellin mbetjet në qendrat e grumbullimit të mbetjeve që do të përdoren si lëndë e parë.
Të dhënat statistikore tregojnë se çdo banor në Maqedoni krijon mbi një kilogram mbeturina në ditë, pra 379 kilogramë në vit. Mesatarja në BE është 1.3 kilogramë për banor, ndërsa mesatarja botërore është pothuajse dy herë më e ulët. Sipas të dhënave të Bankës Botërore, mesatarja botërore në vitin 2016 ishte 270 kilogramë mbetje për banor në vit, pra në total mbi 2 miliardë ton mbetje të ngurta.
- Duke marrë parasysh rritjen e popullsisë dhe urbanizimin, pritet që deri në vitin 2050 sasia totale e mbetjeve në botë të rritet me 70 për qind dhe të arrijë në 3.6 miliardë tonë në vit – thekson Banka Botërore.
